Spuitwater is oorspronkelijk een Hollandsch product. In een land, waar geen koolzuurhoudend bronwater uit den grond welt, bestaat behoefte aan een dergelijk kunstmatig mineraalwater, dat bereid wordt door koolzuur onder druk in water op te lossen. In 1 liter water van 15° C lost ongeveer 1 liter koolzuur op. Volgens het beginsel der oplossingswet voor gassen (wet van Henry), lost dan bij een druk van twee atmosferen 2 liter op, bij 3 atm. 3 liter enz. enz.
Vandaar dan ook het verschijnsel, dat het koolzuur in belletjes uit het spuitwater borrelt, zoodra de flesch geopend wordt, waardoor de druk gelijk wordt aan dien van de buitenlucht. De fabricage is zeer eenvoudig en goedkoop. Beide ingrediënten, zoowel het koolzuur als het water zijn niet duur. Het koolzuurgas, dat gewoonlijk als bijproduct van de bierbrouwerijen of branderijen gewonnen wordt en steeds in een stalen bom geleverd wordt, is altijd voldoende zuiver. Van het water kan dit helaas niet altijd gezegd worden. Met de hoedanigheden en de eigenschappen van het water staat en valt een mineraalwaterbedrijf. Dit moet voldoende zuiver zijn en bij bewaren of staan geen vlokkig neerslag afscheiden. Een klein bezinksel maakt het spuitwater ondeugdelijk en het geringste nevengeurtje is oorzaak, dat het product ongenietbaar wordt.
Daarom zal een mineraalwaterfabrikant voortdurend op de kwaliteit van het water, dat in zijn fabriek gebruikt wordt, moeten toezien. Zelfs de geringste sporen ijzer en mangaan moeten afwezig zijn, omdat ze den smaak ongunstig beïnvloeden en oorzaak kunnen zijn van een bruin vlokkig neerslag. Natuurlijk mag het water niet te veel keukenzout bevatten. Kalk- en magnesiumzouten mogen in beperkte mate aanwezig zijn. Gevaar dat dergelijk water bij staan zal troebelen, bestaat niet, zoolang er voldoende koolzuur in oplossing is. Deze zouten geven aan het water een heerlijk frisschen smaak en als zoodanig zijn ze zelfs hierin gewenscht.
Spuitwater van al te zacht water bereid, smaakt laf. Duinwater en ontijzerd dieptewater is meestal zeer geschikt voor de fabricage van mineraalwater. Ook heidewater, dat gewoonlijk wel weinig kalk- en magnesiumzouten in oplossing heeft, maar daarentegen bijzonder zuiver gewonnen wordt, kan gebruikt worden. Water uit een veenachtigen bodem is ongeschikt door het bevatten van humuszuur. Bacteriologisch moet het water, dat voor de bereiding van mineraalwater dient, aan hooge eischen voldoen. Vele spuitwaterfabrikanten filtreeren het ontijzerde dieptewater dan ook door Chamberland-kaarsen of Berkefeld-filters, waardoor steriel water verkregen kan worden.
De werkplaats, waarin het spuitwater bereid wordt, moet voldoen aan de eischen, die in het Algemeen Besluit genoemd worden. Hierin worden ook eenige voorwaarden omtrent waterlevering aangegeven. Een fabrikant, die spuitwater bereidt, mag in zijn perceel geen watervoorziening hebben, waaraan water onttrokken kan worden, dat in verband met zijn bedrijf ondeugdelijk kan genoemd worden, ook al gebruikt hij voor het spuitwater, leiding- of ander deugdelijk water. Een volgende kwestie waarvoor de aandacht van het toezicht gevraagd wordt, is die van het voorkomen van sporen lood in spuitwater. Over het algemeen kan men zeggen, dat het voorkomen van sporen metaalzouten in spijzen en dranken geen gevaar opleveren. Kleine hoeveelheden koper, tin, ijzer zijn onschadelijk. Met sporen lood is dat een geheel ander geval.
Loodzouten leveren ook in minimale hoeveelheden gevaar op, omdat dit metaal de fatale eigenschap heeft zich in het lichaam te accumuleeren. Door aanhoudend gebruik kan zelfs een chronische loodvergiftiging ontstaan, met al de kwade gevolgen daaraan verbonden. Koolzuur maakt het water agressief, d.w.z. wanneer koolzuurhoudend water door een looden of slecht vertinden buis geperst wordt, bestaat er kans voor oplossing. Dat dus spuitwater met sporen lood verontreinigd kan worden, is daarom geenszins fictief. Het onderzoek hierop is zeer eenvoudig, zoodat alle spuitwaterfabrieken in het begin van het seizoen gecontroleerd kunnen worden. Wanneer het blijkt, dat meer dan 0,2 mg lood in één liter spuitwater aanwezig is, wordt de fabrikant verplicht de leiding van het vulapparaat te verbeteren. Indien alles deugdelijk vertind is, kan er van loodoplossen geen sprake zijn. Ook de koppen en kranen van de siphoonflesschen mogen geen lood aan het spuitwater afgeven.
Deze zullen dan ook niet van lood vervaardigd mogen worden. Vooral dient gelet te worden op de verschillende soldeerplaatsen, omdat dit verbindingsmateriaal groote hoeveelheden lood bevat. Een eigenaardig voorval kan in dit verband genoemd worden. Een mineraalwaterfabrikant wenschte ieder gevaar van loodoplossen in het vulapparaat te ontgaan en had met groote kosten een geheel tinnen leiding aan laten leggen. Het ijskoude water stroomde door dezen zuiveren tinnen buis. Het gevolg was, dat tot zijn verbazing de tinlaag afbrokkelde, de buizen werden lek, er vielen ten slotte gaten in. Dit was blijkbaar een gevolg van de eigenaardigheid van metaaltin, dat een plotselinge structuurverandering kan aannemen (de z.g. „tinpest”). Tin is dus uitstekend als voering, maar niet als materiaal dat aan plaatselijke groote afkoeling bloot staat.
Bij met tin gevoerde leidingen heeft men daar niets van te vreezen. Een laatste kwestie betreft het glasmateriaal, waarin afgeleverd wordt. Oudtijds werden de bekende „kogelfleschjes” gebruikt. De glazen kogeltjes, die vaak (zeer onhygiënisch) met den duim ingedrukt werden, zijn thans grootendeels vervangen, evenals de flesschen met beugelsluiting. Tegenwoordig wordt algemeen de kroonsluiting toegepast, een afsluiting met een metalen dopje en kurkschijfje, dat door het vulapparaat op de flesch geklemd wordt. Geëischt wordt dus, dat de werkplaatsen voldoen aan algemeene hygiënische voorwaarden. Het spuitwater moet bereid zijn uit deugdelijk water, het koolzuur, dat gebruikt wordt, moet zuiver zijn. De grens van het loodgehalte, dat toegelaten kan v/orden, is ongeveer 0,2 mg lood per liter spuitwater.
