kreitshoofdpl. in het pruis. reg.-district Merseburg, rechts aan de Elbe, in 1900: 18.345 inw.; twee evangelische kerken, waaronder de in 1499 gebouwde slotkerk, waartegen Luther in Oct. 1517 zijn 95 stellingen aanplakte; een raadhuis met schilderijen van Cranach, weverijen, ververijen, bierbrouwerijen enz. Op de Markt standbeelden van Luther (1822) en Melanchton (1865).
In de slotkerk zijn Luther, Melanchton, Frederik de Wijze en Johan de Bestendige begraven. De in 1502 door Frederik den Wijzen opgerichte universiteit, de bakermat der hervorming, werd in 1815 met de universiteit Halle vereenigd, onder den naam van Frederiks-universiteit van Halle-Wittenberg. W. was sedert Albrecht I, wiens linie Saksen-W. heette, tot Albrecht III de residentie der hertogen en keurvorsten van Saksen en bleef toen de hoofdstad van den voormaligen keurkreits. Door het Wittenbergsche verdrag van 25 Febr. 1423 deed Brandenburg afstand van zijn aanspraak op Saksen en door de Wittenbergsche capitulatie na den slag bij Mühlberg, 25 Apr. 1547, deed Johan Frederik de Grootmoedige afstand van het keurvorstendom.
