pyrotechniek, een wetenschappelijke kunstnijverheid, welke zich bezig houdt met het vóórtbrengen van lichtverschijnsels en knaleffecten, hetzij voor vermaak of voor nuttige doeleinden (knalsignalen, vuurpijlen voor in nood verkeere<nde schepen, enz.). Reeds de oude Grieken, Chineezen en Arabieren kenden allerlei ontplofbare en licht| brandbare mengsels, doch de eigenlijke pyrotechniek dateert uit de 19de eeuw.
De meeste en mooiste uitvindingen in dit vak dankt men aan twee Italianen, Ruggieri, vader en zoon. De V. vereischt kennis van de scheikunde en veel kunstsmaak. De voornaamste hulpmiddelen dezer kunstnijverheid zijn de verschil]. soorten’ van sas, allen variaties van het buskruit, De sas-soorten doet men in papieren hulzen of kardoezen, die na vulling worden dichtgesnoerd (geworgd); in de nauwe overblijvende opening brengt men de lont (een draad katoen, gekneed in een pap van buskruit, stijfsel en water, en dikwijls omgeven door een papieren buisje, alsdan gebuisde lont geheeten). Het vullen der hulzen vereischt groote bedrevenheid, daar er steeds gevaar bestaat voor ontploffing en het laden zeer gelijkmatig moet geschieden. Lichtsas wordt verkregen, door bij de gewone sasmengsels stoffen te voegen, die de vlam een groote lichtsterkte geven. De grootste moeilijkheden levert het verkrijgen van de gewenschte kleuren op.
Men onderscheidt eenvoudig vuurwerk (bengaalsch vuur, bommen, voetzoekers, zevenklappers, fluitraketten, vuurpijlen, enz.) en samengesteld en bij dit laatste weer stilstaand en bewegelijk (zonnen, spiralen enz.), architectonisch vuurwerk (gebouwen, tempels, enz,). Onder ernstvuurwerk en vuurwerk voor militaire doeleinden verstaat men alle soorten van vuurwerken en ontploffingsmiddelen, welke door de zorg der artillerie in de militaire pyrotechnische werkplaatsen en laboratoria voor legergebruik worden vervaardigd. De werkzaamheden aldaar omvatten het gereedmaken van en vullen der projectielen met ontplofbare stoffen, het vervaardigen der ontstekingsmiddelen (pijpjes en buizen), sassen, vuurpijlen, fakkelsoorten, flambouwen, buskruitsoorten, drijvende petroleumlichten, lichtkogels, het gereedmaken der geschutladingen (kardoezen) en geweerpatronen (patroonfabriek Hembrug), het vervaardigen van verschillende lontsoorten, enz.Literatuur: Die Feuerwerkerei (3de dr., Weenen 1897), Bujard. Leitfaden der Pyrotechnik (Stuttg. 1898), Handleiding tot de kennis der Artillerie, Afdeeling Techniek. (Hoofdst. IV, Ernstvuurwerk en Munitiën, door C. L. v. Pesch; 2de omgew. dr. 1893, met een atlas van 18 platen).
