een nevenland van China, 1.200.000 km.2 groot, en circa l1/2 mill. inw.; een grootsch, met gebergten bedekt hoogland tusschen den Himalaya, het Karakorumgebergte en het Kwen-loenstelsel, en grootendeels bewaterd door den bovenloop van de Brahmapoetra (Sangpo), in het w. ook door den Indus en de Sutlej; benoorden de Brahmapoetra bereikt het Sangrigebergte een hoogte van 7000 meter. In de zuidelijke helft, onder 32° N.B., tal van groote meren, w.o. het Tengri-Nor, 4630 m. boven zeespiegel.
Klimaat continentaal (lange en strenge winters en warme zomers). Grond alleen in de dalen vruchtbaar. Voortbrengselen: goud, edelgesteenten, borax, zout, salpeter; graan (een weinig tarwe), erwten, rijst, rhabarber, wijn en ooft. Veel veeteelt (yaks, paarden, geiten, schapen). Ook eenige industrie (vooral in wol, vilt en metaal). Levendig handelsverkeer met Hoog-Azië, Indië en China.
T. is de kerkelijke staat der buddhistische wereld; het vormt een hiërarchie, aan wier hoofd de Dalai Lama staat, doch als vazal van China. Tallooze lagere geestelijken, monniken en nonnen. Hoofdstad Lhassa. T. was voorheen een onder priesterlijken invloed staand koninkrijk; in de 9de eeuw schijnt het onder de macht van China te zijn gekomen. De heerschappij der priesters onder de Dalai Lama dagteekent van de 14de eeuw. De tibetaansche taal behoort tot de éénlettergrepige talen van Achter-Azië (Spraakkunst, 2de dr. 1883, en Woordenboek, 1882 en 1897, van Jaschke).
De letterkunde bestaat bijna louter uit vertalingen uit het Sanskriet van buddhistische geschriften. Merkwaardig zijn twee groote verzamelingen: Kandsjoer (de geboden van Buddha bevattend, 1728—46 bijeengebracht, 100 dln.) en Tandsjoer (leerstellige werken, 225 dln.). Vlg. Hodgson, Language, literature and religion of T. (1874).De toegang tot Lhassa was verboden aan alle vreemdelingen, totdat in 1905 door de Engelschen van uit Britsch-Indië een militaire expeditie derwaarts is gezonden, om een handelstraktaat te sluiten, dat echter door den inmiddels gevluchten Dalai Lama, den Buddistischen paus, niet in persoon geteekend is.
