in het algemeen een klein verbaal in proza, een roman op kleine schaal, wel aan de werkelijkheid ontleend, maar hare handeling bepalend tot een enkel voorval, terwijl de roman meerdere voorvallen vereenigd behandelt en kunstmatiger in plan en breeder in uitvoering is. Oorspronkelijk was de HSL, gelijk ook haar naam aanduidt, het verhaal van iets nieuws, van een gebeurtenis van den dag, welke op levendige wijze werd voorgesteld.
De vader der eigenlijke N. is Boccaccio in zijn Deeamerone. Zijn voetspoor is allereerst gevolgd in de spaansche letterkunde door Cervantes, verder in de fransche door Scarron, in de duitsche door Göthe, Kleist en Tieck, in de engelsche door Walter Scott, Dickens, Marryat e. a., in de deensche door Oehlenslager en Andersen, in de nederlandsche door Koetsveld, Cremer, enz.
