1) Gouvernement van het transkaukasisch deel van het russisch gouvernement-generaal Kaukasië, ligt tusschen Eriwan, Tiflis, Dagestan en Baku en grenst ten z. aan de perzische provincie Aserbeidsjan, waarvan de rivier Aras het scheidt, is 44.136 km.2 groot en telde in 1897: 871.557 inw. Het westelijk deel is bezet met uitloopers van den kleinen Kaukasus, het oostelijk deel is een steppe.
Het gouvernement wordt bewaterd door de Kura en haar zijrivieren. De gemiddelde temperatuur bedraagt in de stad J. 13.1° C. De bevolking bestaat uit Tataren (56), Armeniërs (35), Koerden (4.6 %) en vindt haar bestaan in landbouw, veeteelt, zijdeteelt. J. levert ook veel kopererts op. Het heeft 212 km. spoorlijnen. Het is verdeeld 276 in 8 districten: J. (8758 km.2 groot, in 1897: 162.178 inw.), Aresch, Dshebrail, Dshewansjir, Sangesur, Kasach, Nucha en Sjusja. Het werd in 1867 uit deelen der gouvernementen Tiflis, Baku en Eriwan gevormd.2) J., Elisabethpol of Gandsja, hoofdstad van het gouvernement en van het district J., aan beide oevers van de Gandsja, een zijrivier van de Kura, en aan de spoorlijn Tiflis—Baku, met een ongezond, boosaardige koortsen verwekkend klimaat, bestaat uit de vesting J. (1712—24 door de Turken gebouwd) en drie wijken, omgeven door een leemen muur met verscheidene torens, telde in 1897: 33.022 inw. (54 % Tataren, 43 % Armeniërs); gymnasium, 2 russische, 6 armeensche kerken, 13 moskeeën, tabaks- en wijnbouw, zijdeteelt, ooftkweekerij. J., in 1804 door de Russen veroverd, kwam in 1813 voorgoed aan Rusland. In de omgeving liggen vele ruïnen, waarin reeds een groote hoeveelheid oud-perzische, parthische, sassanidische, grieksche en romeinsche munten gevonden zijn. Merkwaardig is vooral de Sjamchorzuil, waarvan de oprichting aan Alexander den Groote wordt toegeschreven. Niet ver van J. ligt Helenendorf, de grootste der duitsche koloniën in den Kaukasus, met ongeveer 3000 inw.
