1) Gouvernement v/h russ.generaalgouvernement Kaukasie, in het z deel van Transkaukasië, grenst ten z. aan Turkije en Perzië, ten w. aan het gebied Kars, ten n. a/h gouvernement Tiflis, ten n.o. en o. a/h gouvernement Jelisawetpol, is 27.830 km. groot, in 1897 met een bevolking van 804.757 zielen ; E. is een hoogland, dat bijna geheel in het stroomgebied van de Aras ligt: in het n. alleen gaat de rivier Bambak onmiddellijk naar de Kura ; in het n.o. ligt het 1398 km& groote Goktsjameer; het oosten v/h gouvernement bevat meerdere, onderling saamhangende, tot het stelsel v/d Kleinen Kaukasus behoorende bergruggen; op vele andere punten v/h land verheffen zich alleenstaande bergen, als de Alagos, de Ararat, enz. E. is rijk aan delfstoffen, met wier ontginning echter nog geen begin is gemaakt, met uitzondering van de steenkool en het ijzererts. Overal zijn minerale bronnen voorhanden. De Aras, van welke rivier in het geheel 335 km. tot E. belmoren, vormt over 180 km. de grens tusschen E en Perzië. Het gouvernement is arm aan hout. De gemiddelde jaartemperatuur bedraagt te Alexandropel (1291 m. boven zeeniveau) 4,4°, te Aralych (833 meter boven zeeniveau' 11,6° C. De bevolking bestaat uit Armeniërs (54 pOt.), Tartaren (40 pCt ), Kurden, Russen, Ajssoren, Grieken, en Joden. Het hoofd der armeensche kerk woont te Etschmiadzin. Hoofdmiddelen v. bestaan zijn landbouw, veeteelt en handel; deze laatste is hoofdz. in handen der Armeniërs; velen houden zich ook bezig met de teelt van bloedzuigers, nl. in de talrijke stilstaande wateren; deze dieren worden vooral naar Perzië uitgevoerd. E. wordt doorloopen door den karavanenweg van Tiflis naar Perzië eenerzijds en naar Kars anderzijds, alsmede door de spoorlijn Tillis-Kars (298 km.) Het gouvernement is verdeeld in 7 districten: Eriwan, Alexandropol, Nowobajaset, Nachitsjewan, Surmalin, Scharurodaralages en Etschmiadzin.
2) District in het midden van het gelijkn. gouvernement, links van de Aras (van de monding der Sangu tot de monding der Tsjanachtsjan) en tot aan het Goktsjameer, in het n.o. bergachtig, in het z w. vlak (dal van de Aras), 3031 km2 groot, in 1897: 127.072 inw.
3) E., perzisch Rewan, hoofdstad van het gouvernement en van het district E., 278 km. z z.o. van Tiflis, 994 meter boven zeeniveau, aan de Sanga, in 1897 : 29 033 inw.: ten z. van de stad op een heuvel een sterke vesting; de stad heeft een oud paleis met een verzameling oostersche kunstvoortbrengselen; de stad wordt door tal van grachten doorsneden en is daardoor des zomers zeer ongezond, terwijl zij in dit jaargetijde bovendien in dier mate door allerlei insecten (vliegen, muggen, muskieten) wordt geteisterd, dat geheel het meer gegoede deel der bevolking, met inbegrip van de leden van het gouvernementsen het districtsbestuur, de stad voor eenige maanden verlaten. De bevolking bestaat van tuin- en ooftbouw, beroemd zijn de perziken van deze plaats Eriwan is een der oudste steden van Armenië, tijdens de heerschappij der Perzen was het de hoofdstad van de provincie Ararat; in 1583 kwam het aan de Turken, in 1605 aan de Perzen, in 1635 weer aan de Turken, en eindelijk in 1827, door Paskewitsch die daarom den naam van Eriwanskij ontving, veroverd, aan Rusland; het is sinds 1850 gouvernements-hoofdstad.
