(Enteritis). Ontsteking van de slijmhuid van den darm, van zijn klieren enz. De D. treedt hoofdzakelijk op als catarrhale D. of darmcatarrh en als diphtheritische D. De darmcatarrh wordt gewoonlijk veroorzaakt door stoornissen in de spijsvertering, vergiftiging (b. v. door gebruik van bedorven vleesch, visch, kreeften enz., waarbij vuilnis-alkaloiden en ptomeine werkzaam zijn), verder door ruim gebruik van alcoholische dranken, door zekere ziekten van de lever, door gezwellen in de buikholte, door vreemde lichamen, door ingewandswormen, door kou-vatten in de onderbuikstreek enz. Slechts zelden wordt de geheele darmbuis door zoodanige catarrh aangetast, dikwijls strekt zij zich uitsluitend of hoofdzakelijk hetzij over de dunne of de dikke darmen zelden alleen over den twaalfvingerigen darm uit. De acute catarrhen (Enteritis catarrhalis, Catarrhus intestinalis) behooren tot de meest voorkomende aandoeningen en worden meest door plotselinge prikkelingen die een ontsteking teweeg brengen veroorzaakt, met name door het gebruik van bedorven, gistende, zich ontbindende of onverteerbare voedingsmiddelen en dranken, door bet gebruik van scherpe, de darmslijmhuid prikkelende middelen, ontlastingdrijvende middelen, bijtende metaaloxyden, door ophooping van verharde drekstoffen, door ingewandswormen, soms ook door gestold bloed in den poortader bij hart-, lever of longziekten; ook kou-vatten v/b onderlijf of langdurige koudheid der voeten en heftige gemoedsbewegingen (schrik, angst) kunnen acute darmcatarrh doen ontstaan; dikwijls sluit zij zich ook bij een reeds bestaande maagcatarrb aan; op sommige tijden, b.v. in de warme zomermaanden, treedt de darmcatarrh zelfs wel epidemisch op, zonder dat zich hiervan een bepaalde oorzaak laat aangeven. De darmslijmhuid vertoont bij de acute catarrh een opzwelling van de slijmhuid, vooral aan de klierachtige deelen, vergezeld van een rijkelijke afscheiding van een sterk waterig oi slijmerig, voornamelijk afgestooten epitheliumcellen bevattende vloeistof; de snelle vorming en afstooting dezer epitheliumcellen behoort tot het wezen der ongesteldheid ; bij zware catarrhen ontstaan lichteiijke darmgezwelien; bij de chronische darmcatarrh plegen de opzwelling van de slijmhuid minder en de slijmafscheiding spaarzamer te zijn; deze laatste is dan echter taaier.
De verschijnselen van de darmcatarrh zijn verschillend naar gelang van den zetel der affectie. Bij de zeldzaam voorkomende catarrh van den twaalfvingerigen darm volgt gewoonlijk op gebrek aan eetlust en gestoorden stoelgang een bijzondere vorm van geelzucht, catarrhale geelzucht geheeten, veroorzaakt doordat de opzwelling van de darmslijmhuid de daarin gelegen monding van het galkanaal verstopt en de gal zich derhalve niet in den darm kan uitstorten. Bij catarrh van de midden- en onderste deelen van den darm daarentegen treden minder of meer snelopvolgende waterige ontlastingen op, met of zonder koorts, en onder koliekachtige pijnen; bij kinderen en verzwakte gestellen kan hiervan een algemeene vermagering en uitputting het gevolg zijn. Gaat deze toestand in de chronische darmcatarrh over, zoo wisselt buikloop met langdurige stoelverstopping af, vergezeld van allerlei stoornissen in de spijsvertering en sterke vermagering; bloedarmoede en een aanhoudende hypochondrische gemoedsgesteldheid zijn hiervan menigmaal het gevolg.
De behandeling der darmcatarrh heeft allereerst voor de regeling van het diëet te zorgen: slijmige dranken (haver-, rijst- of gerstewater), sagosoepen, enz.; is kou-vatten de oorzaak der catarrh, zoo zijn bed-rust, warme dranken (aftreksels van pepermunt, kamillen enz.) en warme omslagen om het onderlijf het dienstigst; is de catarrh toe te schrijven aan achtergebleven harde drekstoffen, dan moet de behandeling met het aanwenden van een afvoermiddel, liefst ricinusolie, aanvangen. Bij zuigelingen, wier darmcatarrhen vooral in de zomermaanden in de groote steden, voornamelijk door bedorven en vervalschte melk, ontstaan en het hoogste percentage in de kindersterfte leveren, kan het vroegtijdig inroepen van geneeskundige hulp niet te dringend worden aanbevolen, daar dikwijls een buitengewoon snel verval van krachten intreedt Voert de dieetetische behandeling niet tot het doel, zoo moeten zg. adstringeerende middelen, bismut, helsche steen, aluin, looizuur enz., alsmede opium-preparaten aangewend worden.
Een bijzonder gevaarlijke vorm van darmcatarrh is de ontsteking van den blinddarm en het wormvormig aanhangsel, die meest veroorzaakt wordt door ophooping van verharde en niet afgevoerde drekstoffen, ingeslikte vreemde lichamen, als vruchtpitten, stukken been, vischgraat enz.; zie Darmkanaal, bij Mensch.
