1) Hertogdom, het zuidelijk kleiner deel van het hertogdom Saksen-Coburg-Gotha (zie aldaar), 562¼ km2 groot, 60.000 inw., vormt met het geheel door beiersch gebied omgeven rechtsdistr. Königsberg, echter zonder de vier steden Königsberg in Franken, Coburg, Neustadt a/d. Haide en Rodach, een Landratsamtsbezirk.
2) Coburg of Koburg, hoofdstad van het hertogdom C. en afwisselend met Gotha residentie des hertogs van Saksen-CoburgGotha, gelegen onder 50° 15' N.B. en 28° 38' O.L. van Gr., 300 meter boven zeespiegel, aan de zuidhelling van het Th mingerwoud, in het dal van de Itz, zijrivier van de Main, en aan de spoorlijn Eisenach-Lichtenfels, in een sehoone omgeving, is zetel van de regeeringslichamen van het hertogdom Coburg, heeft 18.000 inw., hoogdrukwaterleiding, rioleering, gasverlichting, brandweer, een abattoir en meer dusdanige moderne instellingen. De binnenstad is voor het grootste deel zeer oud, doch heeft een vriendelijk aanzien; de nieuwe wijken bevatten vele fraaie villa’s en buitenverblijven; op de Marktplatze het door Theed gemodelleerde standbeeld van prins Albert, gemaal van Victoria van Engeland; vóór het hertogelijk slot het standbeeld van hertog Ernst I; onder de vijf kerken munten, uit bouwkunstig oogpunt, de laatgothische St. Moritzkirche (15de eeuw.) met een 102 meter hoogen toren en een gedenkteeken voor Luther, benevens de r.-kath. Augustinkirche met een crypta uit; het hertogelijke residentieslot (de Ehrenburg geheeten) is in engelsch-gothischen stijl opgetrokken; onder de overige gebouwen van deze stad zijn de voornaamste het regeeringsgebouw, het raadhuis, het paleis van den hertog van Edinburg, het hoftheater, de openbare bibliotheek, het nieuwe post- en telegraafkantoor en het mausoleum van hertog Frans (overl. 1806); aan inrichtingen van onderwijs heeft C. het hertogelijk gymnasium Casimirianum (1605 gesticht), de hertogelijke reaalschool Ernestinum (1848 geopend), de Ernst-Albert-kweekschool voor onderwijzers, een doofstommen-instituut, enz.
C. wordt om zijn schoone ligging veelvuldig door toeristen bezocht; in de nabijheid, op een kegelvormigen berg van 458 meter hoogte, en oude burcht Coburg, reeds in een oorkonde van 1057 vermeld, tot 1549 residentie-slot der graven van Henneberg en der hertogen van Saksen, in 1632 door de Zweden genomen, door Wallenstein vruchteloos belegerd, in den aanvang der 19e eeuw een tijdlang als tuchthuis en krankzinnigengesticht in gebruik genomen, sedert 1838, geheel in den oorspronkelijken stijl gerestaureerd en als museum van kunst en oudheden ingericht; in de nabijheid der stad ook nog de hertogelijke lustverblijven Callenberg, (6 km. van C.) en Rosenau (8 km. van C.) Te C. verschijnen twee politieke bladen; de industrie bestaat uit bierbrouwerijen, weverijen, fabricatie van porcelein, rijtuigen enz.
