34ste sultan van Turkije, geb. 22 Sept. 1842, tweede zoon van Abdul-Medsjid; volgde 31 Aug. 1876 zijn ouderen broeder Moerad V (zie ald.) op, nadat deze krankzinnig was verklaard; A. stond in het begin van zijn regeering geheel onder den invloed van den groot-vizier Midhat-Pacha, naar Turksch peil een man van vrijzinnige beginselen, die A. den raad gaf, het land een grondwet te geven en aan alle Turksche onderdanen gelijke rechten toe te kennen, om zoodoende de mogendheden, die wegens de aanhoudende onrust op het Balkanschiereiland nfet gewapende inmenging dreigden, tevreden te stellen. Een grondwet in dezen geest werd nog in Dec. van het jaar, waarin A. den troon beklom, afgekondigd, doch bleef een doode letter en voorkwam ook niet den dreigenden oorlog met Rusland (zie Turkije, geschiedenis).
Deze oorlog, die twee jaar duurde, 1877—78, en Turkije op verlies van belangrijke deelen van zijn gebied kwam te staan (Congres van Berlijn), dreef A. in de armen der oud-Turksche (conservatieve) partij* Deze liet hem de pas gegeven en feitelijk nog niet ingevoerde grondwet weer intrekken en bewoog hem alle draden van het landsbestuur zelf in handen te nemen. Voor het Turksche volk beteekende dit, dat in de plaats van de ambtenaarsdwingelandij een stelsel van volstrekte alleenheerschappij, van den sultan en van een oppermachtige hofcamarilla kwam, dat alle rechtszekerheid, nog meer dan vroeger illusoir werd, en men onder den druk kwam van een over het geheele land verbreide spionnage, welke een onbehaaglijk gevoel van onveiligheid en van algemeen wantrouwen over het land, bracht. Het gevolg van dit alles was, dat allerwege onlusten en opstanden uitbraken en verschillende gewesten zich van het rijk zochten los te maken. Aan de dringende voorslagen tot hervormingen, van de zijde der mogendheden herhaaldelijk gedaan, vooral na de slachtingen onder de Armeensche christenen, schonk A. niet dan met grooten tegenzin en onder eindeloos dralen en draaien gehoor, en eenmaal afgedwongen toezeggingen werden niet nagekomen. Herhaaldelijk werden aanslagen op het leven van dezen sultan gedaan. Bij, enkele gelegenheden legde hij veel persoonlijken moed en vastberadenheid aan den dag. Zie voorts bij Turkije, geschiedenis.
