De verlichte eeuw

Hieronder verstaat men de 19de eeuw, omdat in die eeuw de wetenschap als het ware met sprongen is vooruitgegaan, en meer licht is gebracht in de talloze problemen, die tot dan nog duister waren. Wanneer er weer het een of ander revolutionair gebeuren heeft plaatsgehad, bezigt men de uitdrukking ook wel ironisch

De eeuw van het kind

Zo noemt men de 20ste eeuw, omdat sinds ongeveer het begin van die eeuw het kind, dat tot dan vrijwel op de achtergrond werd gedrongen, steeds meer in het middelpunt der belangstelling is komen te staan. De uitdrukking is de titel van een werk van de Zweedse schrijfster Ellen Key

Een slecht jaar is geen slechte eeuw

Na tegenspoed volgt weer voorspoed

Dag (week, maand, jaar, eeuw) in, dag (enz.) uit

Altijd, doorlopend, voortdurend, ononderbroken

Een slecht jaar is nog geen slechte eeuw

Na een slechte periode breekt doorgaans ook weer een betere tijd aan

Het eeuwig-vrouwelijke

Vertaling van Du.: ‘Das Ewig-weibliche zieht uns hinan’, d.i.: het eeuwig-vrouwelijke trekt ons aan. Woorden van Goethe in zijn Faust (II, 5): Bergschluchten, Wald, Fels, Einöde

Ten eeuwige dage

Voor altijd

Van eeuwigheid tot amen

Tot vervelens toe
Deze uitdrukking wil te kennen geven, dat iets lang duurt, of herhaaldelijk, tot vervelens toe, terugkeert. Ze is een sprekend voorbeeld van de zucht om zich toch maar zo krachtig of duidelijk mogelijk uit te drukken. Soms maakt men er nog van: ‘Van eeuwigheid tot zaligheid1, uit de zucht tot klank-assimilatie enerzijds, en een verward begrip van geestelijke zaken (eeuwigheid zaligheid - amen) anderzijds. De uitdrukking is feitelijk een schertsende verknoeiing van het bekende slot bij gebeden: ‘Van eeuwigheid tot eeuwigheid, amen!1 Volgens anderen is ze ontleend aan het slot van het Onze Vader (Matth. 6 : 9-13): ‘Want Uw is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, in der eeuwigheid, amen!1

De eeuwige rust ingaan

Wordt gezegd van iemand die gestorven is. De uitdrukking is gebaseerd op de overtuiging dat met de dood alles afgelopen is, in tegenstelling met de theosofische leer der reïncarnatie en met de orthodoxe opvatting, dat het laatste oordeel zal beslissen over een verheerlijkt of een verdoemd leven hiernamaals. Vgl. overigens het bijbelwoord: ‘Er blijft dan een rust over voor het volk van God’

Eeuwig en altijd

De uitdrukking wordt veelal in een boze bui gebruikt, waarbij ‘eeuwig1 een zinloze versterking is van ‘altijd1. Veelal spreekt men van: het is eeuwig en altijd hetzelfde. De Duitsers spreken van: Ewig und drei Tage

Altijd en eeuwig

Herhaling van hetzelfde begrip om het onaangename van het telkens terugkerende voorval sterk te doen uitkomen (zie ook: Van alles en nog wat)

van eeuwigheid tot amen

die vervelende voorstelling duurde van eeuwigheid XoX amen: er kwam haast geen eind aan.

Voor eeuwigheid tot amen

Zonder ophouden, al maar door

Ogenblikken maken eeuwen en zandkorrels bergen

Vele kleintjes maken een groot

Het tijdelijke met het eeuwige verwisseld hebben

Wordt gezegd van iemand, die gestorven is. De uitdrukking is min of meer ontleend aan de bijbel. Vgl.: ‘Wij hebben hier geen blijvende stad, maar zoeken de toekomende’. ‘Eeuwig’ is foutief in dit verband, en moet zijn ‘eindeloos’, omdat ‘eeuwig’ zonder begin en eind is. Wel zou men kunnen spreken van: van het tijdelijke weer in het eeuwige zijn opgelost. Van een tijdelijk ambtenaar die in vaste dienst overgaat, wordt wel eens gekscherend gezegd dat hij het tijdelijke met het vastaangestelde heeft verwisseld

Naar de eeuwige (zalige) jachtvelden vertrokken zijn

Wordt gezegd van iemand die gestorven is. De uitdrukking is ontleend aan het Indianengeloof, dat de mens na zijn dood zal aanlanden op een plaats waar volop van de jacht (een uitzonderlijke Indianenliefhebberij) genoten zal kunnen worden, een plaats, meer bekend als de ‘eeuwige (zalige) jachtvelden’. Een der vele voorbeelden hoe de mens zich een voorstelling van het hiernamaals maakt, gebaseerd louter op eigen zinnelijkheid, natuurlijkheid. Vgl. het Walhalla der Germanen, het Nirwana der boeddhisten, het Hemelse Jeruzalem met zijn paarlen poorten en gouden straten der christenen e.d

Hij betaalt met een wissel op de eeuwigheid

Hij betaalt nooit

Hij trekt wissels op de eeuwigheid

Hij betaalt nooit

Een wissel op de eeuwigheid (toekomst) trekken

‘Wissel', wisselbrief in de handel, schriftelijk bevel van een bankier of wisselaar aan zijn correspondent in een andere stad, om aan degene die dit stuk toont, het bedrag, op de wissel uitgedrukt, te betalen. Een wissel is na of tot een bepaalde datum betaalbaar. De uitdrukking wil zeggen: allerlei mooie beloften doen, doch het tijdstip van inlossing dezer beloften steeds maar weer verschuiven

Een oude man en een jong wijf geeft eeuwig gekijf

Het is niet goed om te trouwen als er een te groot leeftijdsverschil is