Wie kan praten als Brugman weet zijn gehoor door de kracht van zijn woorden te overtuigen. Johannes Brugman, wiens redenaarskunst ons hier ten voorbeeld wordt gesteld, was een volksprediker die omstreeks het midden van de vijftiende eeuw door de Noordelijke Nederlanden reisde om het woord Gods te verkondigen.
Brugman behoorde tot de Observanten, een binnen de kloosterorden ontstane hervormingsbeweging, die de strikte navolging van de kloosterlijke voorschriften en regels voorstond. Dank zij zijn breughelse fantasie, zoals J. Huizinga (1872-1945) in zijn werk Herfsttij der Middeleeuwen (1919) schrijft, werd Brugman een zeer populair spreker die zich uiterst aanschouwelijk wist uit te drukken. Over Brugman schreef Huizinga voorts onder meer het volgende:‘De kerk waakte, zoodra de smeltende aandoeningen van de mystiek zich omzetten in geformuleerde overtuigingen of in toepassing op het maatschappelijk leven. Zoolang het bleef bij louter hartstochtelijke verbeeldingen van symbolischen aard, liet zij ook het meest exuberante toe. Johannes Brugman kon ongestraft al de eigenschappen van den dronkaard, die zich zelf vergeet, geen gevaar ziet, niet toornig wordt om bespotting, alles weggeeft, toepassen op Jezus’ menschwording: “O en was hi niet wael droncken. doe hem die mynne dwanck, dat hi quam van de oversten hemel in dit nederste dal der eerden?” In den hemel gaat hij rond, ‘‘schyncken ende tappen mit vollen toyten” aan de profeten ‘‘ende sij droncken, dat sij borsten, ende daer spranck David mit sijnre herpen voer der tafelen, recht of hij mijns heren dwaes waer”.’ (Herfsttij der Middeleeuwen, Haarlem 1935, blz. 284, 285).
