Als iets optioneel is, is het geen verplichting, maar een mogelijkheid. Een antoniem van optioneel is dan ook verplicht.
Optioneel kan ook alternatief betekenen. "Deze twee boeken zijn verplicht, maar dat andere boek is optioneel." Optioneel betekent in dit geval dus dat het kopen van dat ene boek een optie is, maar dat de andere boeken sowieso moeten worden aangeschaft. Optioneel is een bijvoeglijk naamwoord en komt van het zelfstandig naamwoord optie. Een andere optie betekent een andere mogelijkheid. Als men bijvoorbeeld iets optioneel kan kopen, is het een mogelijkheid om het te kopen. Zo blijkt ook uit dit voorbeeld: "Je moet nette schoenen dragen, een stropdas is optioneel." Het woord optioneel kan hier dan ook vervangen worden door mogelijkheid. Het synoniem alternatief komt tot uitdrukking in de volgende zin: "In het boek staat dat je crackers moet eten, maar optioneel is een rijstwafel."
