Gepubliceerd op 21-06-2017

Bus (busje)

betekenis & definitie

1. - voor menheer, stoel omdraaien, borstelen Jan, uitdr. ontleend aan het kappersvak, waarmee een kapper aan zijn personeel meedeelt dat een klant een fooi (in de bus of pot) gegeven heeft. Vandaar ook als grappige reactie op een onverwachte gebeurtenis of situatie, in de zin van ‘die zit; daar kun je het mee doen’. Ook wel verkort tot bus voor meneer(zie pot voor meneer).Een typisch Rotterdamse zegswijze.

2. de- missen,een kans laten voorbij gaan; te laat zijn om aan iets te kunnen deelnemen. Vgl. gelijkaardig de boot missen.Beide uitdr. schilderen het beeld van iemand die te laat aankomt in de haven of aan de bushalte en daardoor de boot of bus net ziet vertrekken.

De zegswijze de bus missenwerd in feite ontleend aan Engels to miss the bus,en werd voor het eerst in deze zin gebruikt door de vroegere Britse premier Neville Chamberlain (1869 - 1940), dit naar aanleiding van het feit dat de Engelse invasie in Noorwegen (april 1940) kans op slagen had, en de Duitse niet. Tijdens een rede tot het Engelse Lagerhuis, op 10 mei 1940, liet Chamberlain zich ontvallen: ‘Hitler has missed the buss.’ De Britse invasie mislukte echter, zodat Chamberlain ontslag moest nemen en opgevolgd werd door Winston Churchill. Vgl. ook Duits den Bus verpassen.

De godfather van de Amerikaanse intellectualistische punk-beweging heeft duidelijk de bus gemist. De 11 liedjes zijn te simpel voor zo’n complex individu als Reed. (Playboy, mei 1983)

3. het-je komt er al aan,schertsend gezegd tegen iemand die men voor gek houdt. Met het busjewordt dan de ambulance voor de psychiatrische inrichting bedoeld. In 1995 had het Nederlandse duo Höllenboer uit Luttenberg een gigantische hit met het nogal lullige liedje ‘Busje komt zo’ (waarmee dan wel de metha- donbus voor verslaafden werd bedoeld). Sindsdien wordt deze kreet te pas en te onpas en met allerlei varianten door iedereen gebruikt, op feesten en bruiloften (kusje komt zo),in strips of in andere liedjes (‘Pilsje komt zo’). Zelfs tijdens Prinsjesdag dook er langs de route waar de gouden koets passeerde een spandoek op met de kreet koetsje komt zo!Tegenwoordig vooral schertsend geroepen tegen iemand die ergens staat te wachten.

Geen paniek. Busje komt zo. (mededeling op in advertentie afgebeelde buzzer (CallMax), in: NRC Handelsblad, 15/11/1995)

Leve het nieuwe Groene Boekje! Leve Bolkestein! Leve NieuwGroen! Leve Groen Rechts! Boekje komt zo, boekje komt zo, boekje komt zo, boekje komt zo... (De Volkskrant 18/11/1995)

De ceremoniemeester kondigt aan dat Wijden- bosch in aantocht is. Feestelijk tumult. Vrouwen beginnen te zingen: ‘Boschje komt zo, Boschje komt zo.’ De Nederlandse cultuur blijft doordringen in Suriname. (Elsevier, 04/05/96)

Voor Holysloot moet ik overstappen op lijn 30. Het busje komt zo. (Elsevier, 12/10/96)