De soortnaam chamaedrys is samengesteld uit de Griekse woorden chamai: nederig, op of bij de grond, en drys : eik, vanwege het zich niet hoog van de grond verheffende plantje, met bladeren die op die van de eik gelijken.
In oostelijk Brabant heet de plant Ogentroost, omdat men haar vroeger aanwendde bij oogziekten. Reeds Plinius vermeldde dat Veronica tegen kwalen en ziekten van de ogen gebruikt werd. Dat de hemelsblauwe kleur van de bloemen hier iets mee te maken heeft, is niet uitgesloten. In de vorm en de kleur van de bloempjes zag men vroeger een gelijkenis met de ogen van een kikvors en men sprak van Putenoog : kikkeroog. Voor het Utrechtse staat genoteerd de naam Vergeet-mij-niet. Gezien de mooie blauwe bloemkleur, die veel weg heeft van die van het Vergeet-mij-nietje, is deze ‘fout’ begrijpelijk, mede omdat de grootte van de bloemen niet veel verschilt.
De naam Meisjestrouw, voor de Veluwezoom opgegeven, zinspeelt op het feit dat, nadat de bloempjes zijn geplukt, de bloemblaadjes spoedig afvallen. Dus wijzende op ontrouwe meisjes. Daar staat tegenover dat ook de naam Mannentrouw door Heukels staat op gegeven. Volgens ons is dit geen echte volksnaam, maar een boekennaam afkomstig van de in Duitsland voorkomende benaming: Männertreu. Of heeft het manlijke deel van de bevolking van de Veluwezoom uit ‘wraak’ het plantje Meisjestrouw genoemd? De naam Gamander, ook wel Gamanderereprijs, is een verbastering van de Oudlatijnse benaming chamedrys. De voor Zuid-Beveland genoteerde naam Vogeldarm is ontstaan omdat men de over de bodem liggende stengels met de darm van een vogel vergeleek.
De naam Stijfselbloempje in het Land van Vollenhove heeft waarschijnlijk te maken met de lichtblauwe kleur van de bloempjes, want in dezelfde streek noemt men het Moeras-vergeet-mij-nietje eveneens Stijfselbloempje. Kan het ook zijn dat zij beide bij de was gebruikt werden om die een blauwe tint te geven? In de geneeskunde gebruikte men eertijds deze soort als urineafdrijvend middel, en tegen geelzucht, scheurbuik, pijn in de oren en huidziekten.
