Seneca - de naam eener Spaansch-Romeinsche familie, waarvan een tweetal leden als schrijvers bekend zijn. Marcus Annaeus S., de oude (de rhetor), geb. omstr. 54 v. C., overl. 38 n. C. te Rome, vervaardigde op hoogen leeftijd een verzameling sententies en schitterende plaatsen uit de declamaties van rhetoren, die hij zeil gehoord had (Oratorum et rhetorum smtmtiae), bestaande uit één boek Suasoriae en 10 boeken Controversiae — van het eerste ontbreekt thans het begin, van de laatste zijn boek 1, 2, 7, 9 en 10 over, alsmede een omstr. 400 vervaardigd uittreksel uit het geheele werk. — Zijn tweede zoon Lucius Annaeus S. (de wijsgeer) was omstr. 4 v. C. te Corduba geboren, werd te Rome door zijn vader opgeleid voor redenaar, doch wijdde zich aan de wijsbegeerte (Stoïcijnsche school). Hij werd 41 n. C. door keizer Claudius om zijn verhouding tot diens nicht Julia verbannen, doch 8 jaar later teruggeroepen en tot opvoeder van den lateren keizer Nero benoemd, wiens vertrouwdste raadgever hij werd (54 n. C.). Hij trok zich echter van het hof terug, werd beschuldigd van deelneming aan de samenzwering van Piso en verkreeg van Nero als gunst, zich zelf te mogen dooden ; S. liet zich in tegenwoordigheid van eenige vrienden de aderen openen en zich vervolgens in een heet bad stikken (65 n. C.). Een aantal treurspelen zijn onder den naam van S. bewaard: de eenige tragedies, die uit de Rom. Oudheid tot ons zijn gekomen; zij zijn van grooten invloed geweest op de tragediedichters van den nieuweren tijd.Van S.’s wijsgeerige geschriften zijn vooral zijn 124 moraalbrieven aan Lucilius en verder talrijke verhandelingen over den toorn, de kortheid des levens, de weldaden, enz. te roemen om hun overvloed van edele gedachten, diepe menschkundige opmerkingen en schitterenden stijl.
Zij bevatten niet zoozeer grondig-wijsgeerige onderzoekingen, als wel populaire, sterk religieus getinte vermaningen. S. heeft niet meer het oude stoische zelfvertrouwen. Hij zucht onder ’t gevoel der menschelijke zwakheid en smacht naar verlossing uit de aardsche ellende ; predikt liefde tot alle menschen, zelfs tot de vijanden. Ook de slaven zijn onze broeders. Op grond dezer aan het Christendom verwante gedachten heeft men hem een briefwisseling met den Apostel Paulus toegedicht.
