Phoenix (myth.) - fabelachtige heilige vogel van de gedaante van een arend en met purper- en goudkleurige veeren, van wien verschillende sagen in omloop waren, waaronder de volgende wel de bekendste is: na een bepaalde tijdsruimte (Phoenixperiode ; gewoonlijk op 500 jaren aangegeven) kwam hij uit Arabië of Indië naar Heliopolis, de Egyptische zonnestad (Egypt. Anu, in den Bijbel On), waar hij in den tempel van den zonnegod uit specerijen een nest bouwde, daarin verbrandde en vervolgens verjongd uit de asch verrees. In de hiëroglyphen schijnt hij Benu te heeten en meer op een reiger te gelijken.
Waarschijnlijk staat deze mythe in verband met een astronomisch verschijnsel, den periodieken doorgang van Mercurius door de zon, die regelmatig na 652 jaren kort na de lentenachtsevening plaats vindt, waardoor dan de Phoenixperiode groote beteekenis voor de chronologie zou krijgen. Later werd de P. het symbool der eeuwige verjonging en o. m. ook het embleem van het Byzantijnsche rijk. In Christelijken zin behandelt Lactantius, 4de eeuw n. C., dit zinnebeeld in zijn gedicht Phoenix.
