Openbaar ministerie, - tak van de Rechterlijke Macht, belast met de handhaving der wetten (art. 4 R.O.). Als zoodanig behoort tot haar taak in de eerste plaats de vervolging van strafbare feiten en het doen uitvoeren van alle strafvonnissen, terwijl het ook in burgerlijke zaken moet optreden in vele gevallen, waarbij de openbare orde in meer of mindere mate betrokken is (artt. 322—328 Rv.). Men moet daarbij onderscheiden de gevallen, waarin het als hoofdpartij optreedt: nietigverklaring van een huwelijk op bepaalde gronden (artt. 141, 143—146, 147 B.W.), afzetting van voogden en curators (artt. 438, 439, 506 B. W.), onder curateele stelling op grond van razernij (art. 489 B. W.), enz. en die waarin het (z.g.n. als gevoegde partij) eenvoudig wordt gehoord (art. 324 Rv.). In het eerste geval is het aan de gewone regelen van procesvoering voor de partijen onderworpen (art. 323 Rv.), met dien verstande, dat wordt aangenomen, dat het niet door een procureur behoeft te worden vertegenwoordigd. Als hoofdpartij evenals in strafzaken neemt het O. M. een requisitoir (het vordert), als gevoegde partij een conclusie. Het O. M. moet altijd ter terechtzitting tegenwoordig zijn (art.
322 Rv.). Bij het kantongerecht komt het hooren van het 0. M. niet voor (art. 125 Rv.). Zie voor het optreden van het O. M. in strafzaken in het bijzonder artt. 22—33 Sv. Het is, behalve bij het kantongerecht, niet alleen belast met de vervolging van strafb. feiten, maar ook met de opsporing ervan (art. 8, 6o Sv.). Zie verder STRAFPROCES. Zie voor de bevoegdheid om in het belang der wet cassatie tegen een rechterl. beslissing aan te teekenen onder CASSATIE. Aan het hoofd van het O. M. staat de ProcureurGeneraal bij den Hoogen Raad. Onder dezen heeft men een Procureur-Generaal aan ieder Gerechtshof, aan iedere Arrondissementsrechtbank een officier van justitie en aan elk kantongerecht een of meer ambtenaren, welke in het bijzonder „ambtenaren van het O. M.” heeten.
De plaatsvervangers van de Procureurs-Gen. heeten Advocaten-Generaal, die van de off. v. just. substituut off. v. just. Zij allen zijn onderworpen aan de bevelen, hun door den P.-G. bij den H. R. in hun ambtsbetrekking gegeven (art. 53 Regl. I in verb. met art. 5 R.O.); natuurlijk ook aan den Minister van Justitie. De ambtenaren van het O. M. (in ruimen zin) worden tot wederopzeggens benoemd; alleen de P.-G. bij den H. R. voor het leven (art. 166 Grw.). Zie nog artt. 52—60d Regl. I.
