Maris (Willem), Nederl. landschapschilder, geboren in 1844, overleden in 1910, de jongste der drie broeders Maris, werd leerling van zijn zeven jaar ouderen broer Jacob, en ondervond ook invloed van zijn broer Matthijs. Daarbij ging hij ’s winters naar de Akademie en bestudeerde de koeien in den stal, die hij zomers buiten in de wei teekende, reeds sedert zijn 12e jaar. Ook heeft hij gecopiëerd in het Mauritshuis en gewerkt op Pulchri (oude mannenkop, museum Mesdag). In ’64 gaat hij naar Oosterbeek en Wolfheze schilderen en maakt er kennis met Mauve, op wien zijn werk grooten indruk maakt, en met wien hij later samen werkt in Loosduinen.
Zijn schilderijonderwerpen bleven zijn gansche leven dezelfde: „Koeien in de Wei” en soms „Benden in de Plas”, maar zijn schilderwijze veranderde. In de eerste periode was hij bovenal de aandachtige observeerder, die in zijn studieteekeningen het typische deed uitkomen, in zijn aquarellen en schilderijen werkt in teer grijzen toon of fijne kleurharmonieën (landschap in het gem.museum Den Haag; reproducties van teekeningen en schilderijen bij: De Boer, Willem Maris, uitg. P. J. Zurcher). Onder de studies zijn er in den vroegsten tijd onder invloed van Matthijs.
In de 2e periode wordt de teekening schetsmatiger, in de schildering komt meer kleurkracht; kleur en kleurtegenstelling wordt hem hoofdzaak (coll. Mesdag bevat één der beste landschappen uit dezen tijd).
Van de kleur komt hij tot het licht; het gezegde: „Ik schilder geen koeien maar licht” is uit dien tijd. De vormcontouren worden in het licht opgelost. Hij schildert dan o. a.: „De Witte Koe” aan den plas in het licht (coll. Neervoort v. d. Poll, Stedelijk Museum te Amsterdam). De schilderijen der weiden met molens en koeien in en aan den plas, worden van weidschen dracht; de lucht is vervuld van zon, de dieren, de weiden zijn deel van de licht-vervulde atmosfeer.
Er is tinteling, fonkeling, een glorie van licht, maar soms ontbreekt de gaafheid van vroeger werk. Behalve in de coll. Mesdag en de Stedel. musea te ’s-Gravenhage en Amsterdam zijn er schilderijen en aquarellen in het R.-M. (coll. Drucker en coll. Randwijk) en particuliere collecties.
Litt.: Ph. Zilcken, Peintres hollandais modernes (1893); Ph. Zilcken, Les Maris, Amst.; H. de Boer, Willem Maris, Den Haag; Alb. Plasschaert, 19de-eeuwsche Holl. Schilderkunst, uitg. Wereldbibl.
