Iturbide - (bon Augustin), geb. in 1783 te Valladolid in de prov. Michoacan (Mexico) uit een familie van Baskisch origine, was tijdens den Mex. opstand bevelhebber in Spaanschen dienst. Door zijn overwinning op den leider van den opstand Morelos (1815) droeg hij bij tot ’t bedwingen van de beweging. In 1821 keerde hij zich tegen de Spaansche regeering en eischte van haar de erkenning en de zelfstandigheid van Mexico.
Na zich meester te hebben gemaakt van de stad Mexico proclameerde hij de onafhankelijkheid van Mexico en stelt hij zich als dictator aan ’t hoofd van een voorloopig bewind. Wanneer ’t Mex. congres zijn macht wil beperken, ontdoet hij zich van dit vertegenwoordigend lichaam en laat hij zich onder den naam Augustin I uitroepen tot keizer (Oct. 1822). Hij kan zich echter niet handhaven tegen de republikeinen en moet de vlucht nemen naar Italië (Maart 1823). Wanneer hij in 1824 een poging doet zijn gezag te herwinnen, wordt hij gevangen genomen en gefusilleerd (Juli 1824). — Litt.: Poinoett, a Statement of some of the Principal events in the public life of Ag. de Iturbide (1824).
