Huysmans (joris-karl) - geb. te Parijs uit Hollandsche ouders in 1848 en aldaar overl. in 1907, Fr. romanschrijver. In zijn onrustig geestelijk, moreel en litterair leven kan men drie tijdperken onderscheiden. Zijn eerste optreden is dat van een overtuigd aanhanger van de naturalistische school, die zich tot taak stelt de meest platte en onsmakelijke bijzonderheden van het dagelijksch leven op te teekenen. Tot dit tijdperk behooren: Ie Drageoir aux épices (1875), een bundel gedichten, Sac au dos, een novelle voorkomende in Soirées de Médan (1880), een bundel samengesteld door Zola en zijn volgelingen, Marthe, histoire d'une fille (1878), les Sœurs Vatard (1879), A vau-l'eau (1882), enz. Nadat hij een afkeer gekregen had van de platheid van het naturalisme en, met een gevoel van onvoldaanheid over de aesthetische waarde van deze school, haar den rug toekeerde, gaf hij zich eenigen tijd over aan allerlei zonderlinge experimenten, zelfs aan magie en occultisme.
Dit is de tijd van Des Esseintes, den niet geheel toerekenbaren held van A rebours (1884) en van Durtal, de niet minder zonderlinge hoofdfiguur van Là-Bas (1891). In beide verschijnt H. zelf ten tooneele. In 1892 trok hij zich eenigen tijd terug in het TrappistenKlooster te Notre-Dame d’Igny en vond ten slotte een geneesmiddel tegen zijn pessimisme en zijn onrust in het Katholicisme. Na zijn bekeering schreef hij; En route (1895), la Cathédrale (1898), Sainte Lydwine de Schiedam (1899), l’Oblat (1903) en les Foules de Lourdes (1907), werken, waarvan menige bladzijde getuigt van zijn groote vereering voor Christelijke mystiek en symboliek. In alles wat hij geschreven heeft, trilt zijn kunstenaarsnatuur; overal weet hij treffende kleuren te vinden; zijn taal is forsch, soms ruw, maar altijd schilderachtig en vol uitdrukking. H. was lid van de Académie des Goncourt vanaf haar oprichting. — Zie R. de Gourmont, Souvenirs sur Huysmans (Promenades littéraires, III), Paris, 1909.
