Buys Ballot - (Christophorus Henricus Didericus), Nederl. wis- en natuurkundige, geb. 1817 te Kloetinge, studeerde aan de Utrecht'sche Hoogeschool in de letterk. en in de natuurwetenschappen, in welken tak van wetenschap hij in 1844 promoveerde. In datzelfde jaar werd hij lector in de geologie en mineralogie, in 1847 hoogleeraar in de wiskunde. Met zijn vriend Krecke begon hij in 1849 geregeld meteorologische en magnetische waarnemingen te doen, waarvoor hij op eigen kosten een kelder in het gebouw Sonnenburgh op de oude bolwerken der stad Utrecht liet inrichten. In 1854 kreeg hij voor deze waarnemingen de gewenschte hulp van den staat en werd onder Thorbecke het Koninklijk Nederlandsch Meteorologisch Instituut opgericht, waarvan B. B. directeur werd.
Het instituut bleef tot 1896 gevestigd in het gebouw Sonnenburgh en werd toen overgebracht naar De Bilt. Niettegenstaande den veelzijdigen arbeid van B. B. in allerlei richtingen op het gebied der wis- en natuurkundige wetenschappen, is zijn werk op het gebied der meteorologie het meest bekend. Reeds in 1854 had B. B. proeven gegeven van synoptische kaarten, waarin de windrichting gelijktijdig voor vele plaatsen werd voorgesteld. Door de windrichting en -snelheid te beschouwen in verband met de verschillen van den barometerstand op de waarnemingsplaats en plaatsen in de omgeving daarvan, kwam hij tot conclusie’s, in 1857 gepubliceerd in de Kon. Ak. v. Wet., welke hij samenvatte in een wet, sedert naar hem „de wet van B.B.” genoemd. Deze zegt in zijn meest populairen vorm, dat, wanneer men zich plaatst met den rug naar den wind, de plaatsen, waar de barometer lager staat dan op de waarnemingsplaats op het Noord-half-rond althans ter linkerzijde en een weinig naar voren liggen en die, waar de luchtdruk hooger is ter rechterzijde een weinig naar achter. Door de ontdekking dezer wet is B. B. zoo te zeggen geworden tot den grondwetgever der moderne meteorologie. Lange jaren is B. B. de leider der meteorologen geweest.
Bij de inrichting van nieuwe meteorologische observatoria werd zijn raad gevraagd. Zijn betoog omtrent de waarde van gelijktijdige waarnemingen op verschillende plaatsen leidde in de Ver. St. van N.-Amerika tot de verwezenlijking op grootsche schaal van zijn voorslagen. De meteorologische congressen hebben grootendeels aan hem hun ontstaan te danken; op die congressen zijn de denkbeelden, welke hij verdedigd had omtrent eenvormigheid in de meteorologische waarnemingen, volledig aanvaard, en in alle hoofdpunten de regels vastgesteld, zooals hij ze had ontworpen. Zijn lievelingsdroom was het Kon. Ned. Meteor. Instituut te maken tot een centrum voor geheel Europa en zelfs van het Noord-halfrond (Batavia zou dezelfde rol spelen voor het Zuid-halfrond); het was zijn ideaal, de wetenschap der meteorologie vruchtbaar te maken voor landbouw en zeevaart. Het buitenland nam van lieverlede zijn denkbeelden geheel over of werd door den gloed zijner overtuiging en overreding tot beweging in de door hem voorgestane richting gedrongen.
Een verhandeling, getiteld Suggestions on a uniform System of Meteorological observations, in 1872 te Utrecht uitgegeven, diende als voorbereiding tot het eerste meteorologisch congres te Weenen; in een vervolg daarop, geschreven als nabetrachting van het voorloopig congres te Leipzig, worden alle actueele vraagstukken behandeld en bereidt hij het congreswerk op meesterlijke wijze voor. De kaarten, onder zijn leiding en naar zijn aanwijzing uitgegeven door de afdeeling „Zeevaart’van het Meteor.Instituut, zijn misschien van de best geslaagde en meest algemeene uitingen van zijn bemoeiingen op praktisch gebied. B. B. schreef een groote reeks wetenschappelijke werken en verhandelingen, waarvan de voornaamste zijn: Schets eener Physiologie van het onbewerktuigde rijk der natuur (1849), Note sur les rapports de Vintensité et de la direction du vent avec les écarts simultanés du baromètre (1857 C. R. XLV. 2), Suggestions etc. (zie boven), A sequal to the suggestions etc. (Utrecht 1873), jaarboeken van het Kon. Ned. Meteor. Instituut en voorberichten 1854—1888. Als wiskundige is hij bekend door het schrijven van een min of meer wijsgeerig boek over de lagere meetkunde: Beginselen en gronden der Meetkunde. 9 Juli 1900 werd een borstbeeld van B. B. geplaatst vóór het gebouw van het K. N. M. I. te De Bilt.
