Bitzius - 1) Bitzius (Albert), Zwitsersch schrijver, 1797-1854, meer bekend onder zijn pseudoniem Jeremias Gotthelf. Hij was predikant in het kanton Bern en schreef niet uit kunstenaarsaandrang, maar met een opvoedk. doel. Houdt men dit in het oog, dan bewondert men, wat B. tot stand heeft gebracht, want afgezien van eenige ruwheid en fouten in techniek en compositie, zijn vooral de werken uit zijn rijpen tijd: w. o. Uli der Knecht (’41), Geld und Geist (’43), Uli der Pächter (’49), Elsi, die seltsame Magd, blijvende schatten der Duitsche letterkunde.
In de oudere werken treedt de strekking al te duidelijk op den voorgrond zoo in: Die Lebensgeschichte des Jer. Gotthelf (’37), Leiden u. Freuden eines Schulmeisters (’38). e. a. Zijn laatste werken o. a. Zeitgeist und Bernergeist (’52) hebben een politiek tintje en. staan veel lager. — B. kende de menschen en toestanden, die hij beschreef, door en door en had den, voor dien tijd opmerkelijken, moed het leven naar waarheid af te schilderen. In Zwitserland genoot B. al spoedig een welverdiende beroemdheid, in Duitschland werd hij eerst later gewaardeerd. — Biographieën van Brockhaus (1876), Bartels (1902).
2) Bitzius (Albert) 1835-1882, zoon van den bovenstaanden dichter. Hij was jarenlang dorpspredikant in Zwitserland, later regeerings-ambtenaar te Bern. Eerst na zijn dood werden zijn Predigten in zeven deelen uitgegeven (1883 vv.), waardoor deze voorlooper van de Dorpsprediking beroemd geworden is. De onderwerpen zijn aangrijpend, het thema is magistraal op één punt geconcentreerd. Vgl. A. Altherr, A. B. (1913).
