Advocaat-Fiscaal - Titel van den Rijksambtenaar, verbonden aan het Hoog Militair Gerechtshof en die daarbij voor den Staat tegenover den beschuldigde optreedt. Deze titel wordt reeds gevonden en de instructie voor den Advocaat-Fiscaal van de Generaliteit van 15 November 1602 door de Heeren Staten-Generaal vastgesteld, opgenomen in het Recueil van Verscheiden, Placaaten enz. betreffende de Saaken van den oorlogh te Water en te Lande van 1722, deel I N° 17.
De werkkring van den Advocaat-Fiscaal bestaat:
1) In het vervolgen bij het Hoog Militair Gerechtshof van alle strafbare feiten, waarvan de kennisneming aan dat Hof is opgedragen en dus zoowel van die, welke aldaar in eerste en laatste instantie als van die, welke daar in hooger beroep behandeld worden.
2) In het ten uitvoer leggen van de door het Hoog Militair Gerechtshof uitgesproken vonnissen.
3) In het toezicht houden op de Krijgsraden en de auditeurs-militair; dat de eersten de zaken op regelmatige wijze behandelen en de tweeden in het algemeen hun taak behoorlijk vervullen.
4) In het dienen van bericht, voorlichting en advies van het Hoog Militair Gerechtshof zoo dikwijls als dat van hen wordt gevraagd, daaraan alle gevraagde inlichtingen en stukken te verstrekken en zich overigens in de waarneming en de uitoefening zijner functiën naar de voorschriften en beschikkingen van het Hof en Commissarissen uit zijn midden te gedragen.
Men moet zich de bevoegdheid van den Advocaat-Fiscaal en zijn verhouding tot het Hof niet voorstellen als die van het openbaar Ministerie tegenover den burgerlijken strafrechter.
Niet de Advocaat-Fiscaal maar het Hof is in overeenstemming met de oude opvatting de handhaver van het strafrecht der militairen. Dit oefent het recht uit en heeft den Advocaat-Fiscaal bij zich. De eigenlijke procedure bij het Hof mag hij niet aanvangen zonder machtiging van het Hof. Niet aan hem staat het om te beoordeelen, of van een vonnis van den Krijgsraad hooger beroep zal worden ingesteld, en hij mag dat uit eigen autoriteit niet doen. Wanneer een vonnis door den Krijgsraad is gewezen en ter approbatie aan het Hof gezonden, zal dit, indien het het bedenkelijk acht of het strafbare feit wel bewezen is, dan wel de beslissing in overeenstemming is met de wet, de stukken stellen in handen van den Advocaat-Fiscaal om te adviseeren en daarna zal het, indien het na zijn advies bij zijn meening blijft, ook tegen zijn advies hem machtigen om den beschuldigde voor het Hof te roepen.
Betreft het een zaak, die in eersten aanleg voor het Hof behandeld wordt, dan brengt zijn werkkring mede aanvankelijk door de opsporingsambtenaren te doen inwinnen voorloopige informatiën en van de resultaten daarvan aan het Hof mededeeling te doen, dat hem dan al of niet zal machtigen een procedure tegen den verdachte te voeren.
Voor de wijze waarop, zie men GERECHTSHOF en RECHTSPLEGING.
