Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 16-06-2020

sturm und drang

betekenis & definitie

een stroming in de Duitse letterkunde (1765-85), genoemd naar een drama van Klinger (1776). De sturm und drang was een reactie tegen het rationalisme van de Verlichting.

Een aantal jonge dichters wilde het gevoel als grondslag van de poëzie in ere herstellen, verkondigde de rechten van de geniale intuïtie en brak met de geijkte regels voor de kunst. Zij stonden sterk onder buitenlandse invloed (o.a. E.Young en J.J.Rousseau). Theoretische leiders waren J.G.Hamann, J. G.Herder, H.W.von Gerstenberg, F.H.Jacobi en J. K.Lavater.

Centra waren: Göttingen (Göttinger Dichterbund), Koningsbergen (J.G.Hamann, J.G. Herder), Straatsburg (J.M.R.Lenz, G.A.Bürger, F.M.Klinger e.a.), Frankfort (J.W.Goethe e.a.), Sleeswijk (H.W.von Gerstenberg) en Stuttgart (F. Schubert, F.Schiller). Goethe mag slechts tot ca. 1780, Schiller tot 1785 tot de sturm und drang worden gerekend. Vele drama’s worden gekenmerkt door een modern aandoende expressieve stijl. Zij behelsen vaak een sociale aanklacht b.v. tegen discriminatie van de ongehuwde moeder, tegen dictatuur, de al te strenge militaire reglementen.

Vele schrijvers hebben dit dan ook met langdurige gevangenisstraffen of vlucht (zoals Schiller) moeten bekopen. Uitgave: Sturm und Drang (3 dln. 1972). LITT. S.Stockmeyer, Soziale Probleme im Sturm und Drang (1922; herdr. 1974); H.A.Korff, Die Dichtung von Sturm und Drang (1928; herdr. 1972); F. J.Schreider, Die deutsche Dichtung der Geniezeit (1952); H.Korff, Geist der Goethezeit I. (2e dr. 1954); R.Pascal, Der Sturm und Drang (1963); M.

< >