een van de karakteriserende betitelingen van Jezus Christus, die door de christelijke kerk gezien wordt als de leidsman van de kudde, de Goede Herder die zijn leven inzet voor de schapen (Joh.10). De benaming knoopt aan bij een geliefd beeld waarmee in het oude Israël de verhouding van Jahwe tot zijn volk werd weergegeven (Ps. 23; Ez.34).
Voorstellingen van de Goede Herder komen al sinds het eind van de le eeuw in de vroegchristelijke kunst van de catacomben voor. Meestal is Christus afgebeeld als een herder die op zijn schouders een lam draagt. Dit thema is terug te brengen op Luc. (15,4-7) en hangt wat de vorm betreft samen met de Griekse voorstelling van de ramdragende ➝Hermes. Men stelt Christus voor als jongeling, ongebaard en gehuld in een korte tuniek, het lam op de schouders. De Goede Herder wordt ook staande of zittende afgebeeld, omringd door zijn schapen, b.v. op fresco’s in de catacomben, op sarcofagen (3e—4e eeuw) en op een mozaïek in het mausoleum van Galla Placidia te Ravenna (midden 5e eeuw). In de middeleeuwen verdween dit motief; het thema keerde terug in de kunst van de Contrareformatie, maar toen werd Christus voorgesteld als een volwassen man, gebaard en gekleed in een lang gewaad, met de herdersstaf in de hand of het verdoolde en weergevonden schaap op zijn schouders dragend. ➝Christus. . litt.
K.Künstle, Ikonographie der christl. Kunst (1928); L.Réau, Iconographie de l’art chrétien II, (1957); A.Legner, Der gute Hirt (1959); J.J.M. Timmers, Christ. symboliek en iconografie (2e dr. 1974).
