v./m., 1. (volkstaal ook: galzucht, galziekte, geluw), icterus, ziekte die zich uiterlijk kenmerkt door de gele kleur die de huid aanneemt ten gevolge van de opneming van galkleurstof in het bloed (e);
2. (oneig.) de — hebben, begeerte naar geld of rijkdom, gouddorst.
(e) Geelzucht komt voor onder verschillende omstandigheden:
1. bij ➝leverziekten waarbij de levercellen niet in staat zijn de gevormde galkleurstof (➝bilirubine) uit te scheiden in de galwegen;
2. door belemmering van de afvloeiing van de gal ten gevolge van een aandoening van de galwegen (stuwingsicterus);
3. door een te groot aanbod van galkleurstof, waardoor de normale levercellen niet in staat zijn alles uit te scheiden: dit komt voor wanneer de afbraak van rode bloedcellen te groot is (➝hemolytische anemie). De vrijkomende bloedkleurstof wordt omgezet in galkleurstof en door de levercellen uitgescheiden. Men ziet een dergelijke versterkte bloedafbraak o.a. bij de hemolytische icterus, die al op zeer jeugdige leeftijd kan beginnen. De patiënten zijn vaak meer geel dan ziek. Ook andere vormen van bloedarmoede die gepaard gaan met een versterkt verval van rode bloedcellen kunnen aanleiding geven tot geelzucht.
Van de vele oorzaken van geelzucht zijn de meest frequente de geelzucht bij leverontsteking (➝hepatitis infectiosa of ➝serumhepatitis) en bij galstuwing. Hepatitis infectiosa is een vrij acuut optredende vorm van geelzucht, die in het algemeen na enige weken in genezing overgaat; begint vaak met algemene verschijnselen van een maagdarmcatarre. De oorzaak is een virus. Stuwingsicterus ontstaat wanneer door ontsteking of afsluiting van de galwegen door ➝galstenen of een gezwel de afvoer van gal naar de darm belemmerd wordt. Bij geelzucht door hepatitis of stuwing komt een deel van de galkleurstof via het bloed in de urine, waardoor deze geelbruin van kleur is, en ook het schuim geel gekleurd is. Wanneer de galafvoer naar de darm belemmerd is, wordt de ontlasting licht, stopverfachtig van kleur. Een van de meest hinderlijke verschijnselen van geelzucht kan de hardnekkige jeuk zijn, die vooral bij stuwingsicterus vaak voorkomt.
