[Lat.], v. (-mulae), Romeinsrechtelijke standaardformulering voor de actio.
In de Romeinse civielrechtelijke procedure moesten beide partijen hun geschil zakelijk vastleggen in uiterst nauwgezet en weloverwogen geredigeerde standaardbewoordingen, die de eis (zie intentio), de feitelijke toedracht die de grondslag voor de eis was (demonstratio), een eventueel exceptief verweer (exceptio) en de opdracht tot het doen van een uitspraak (zie condemnatio) bevatten. De formula bevatte een soort ‘procesprogramma’, waarover partijen het eens waren geworden, en dat door de praetor was geautoriseerd. Op grondslag daarvan kon een onafhankelijke private rechter vervolgens een uitspraak doen. Iedere actio is aldus geïndividualiseerd in haar eigen zorgvuldig geredigeerde formula.
