[Fr. forcer, overweldigen] (forceerde, heeft geforceerd),
1. door geweld openen, verbreken: een slot —; (krijgskunde) zich met geweld een doortocht banen door: een pas, een zeestraat —;
2. door geweld of verkeerde krachtsaanwending beschadigen;
3. (iets) met geweld of met weinig passende middelen, tegen de natuurlijke ontwikkeling in, doordrijven: een huwelijk —; je moet hem een beetje laten betijen, je kunt zo iets niet —;
4. (tuinbouw) vóór de natuurlijke tijd tot ontwikkeling of tot bloei brengen;
5. (metaalbewerking) een werkwijze om omwentelingslichamen te vervaardigen uit metaalplaat door de draaiende metaalplaat tegen een mal te drukken.
MILITARIA. Het forceren, m.n. een manoeuvre waarbij een vloot beoogt een nauw vaarwater te passeren ten einde een daarachter gelegen doel te bereiken, is een operatie van korte duur. Deze behoeft niet gepaard te gaan met het bezetten van de langs het vaarwater gelegen kuststrook of het overmeesteren van de kustversterkingen, zij het dat landingsoperaties in dit geval vaak noodzakelijk zijn. TECHNIEK. De voor het forceren gebruikte forceerbank gelijkt veel op een centerdraaibank. Aan de hoofdspil monteert men de forceermal die meestal van hout, soms van staal gemaakt is, en de vorm heeft van het te maken produkt. Tussen deze mal en de losse kop van de forceerbank wordt de metaalplaat geklemd die na in beweging gebracht te zijn, door middel van een zgn. forceerstaal met de hand wordt vervormd. Opdat het forceerstaal dichter bij het werkstuk geplaatst kan worden naarmate de plaat de eindvorm bereikt, zijn op het bed van de forceerbank een serie steunpennen (leunspanen) aangebracht. Bij dikkere plaat wordt een kruissupport gebruikt waarop een houder met forceerrol gespannen is, welke rol met schroefspillen langs de forceermal bewogen wordt.
Flet forceren is voor kleine-seriewerk uitermate geschikt, voor grote aantallen echter is perswerk economischer. Bekervormige voorwerpen, zoals hulzen, pannen, vazen en bekers, kunnen op de forceerbank vervaardigd worden zonder dat nabewerking nodig is. TUINBOUW. Forceren is ook het vervroegen van (tuinbouw-)gewassen door toepassing van velerlei werkwijzen. De meeste bestaan uit toedienen van warmte (door broeimest, warm water of verwarmde lucht bij de teelt onder glas). Ook wordt wel met lichtbehandeling gewerkt: door toediening van een bepaalde daglengte kan de bloei van sommige gewassen gestimuleerd of afgeremd worden. Verder kunnen bepaalde chemicaliën bloeibevorderend werken.
Doordat verschillende vormen van forceren zeer algemeen zijn geworden, wordt de term alleen nog gebruikt wanneer extreme middelen worden toegepast. Zo worden in de bloementeelt verschillende gewassen bij hoge temperatuur geforceerd (seringen, prunus). In vele gevallen is een voorafgaande behandeling bij bepaalde, soms lage temperatuur, nodig om later bij hoge temperatuur tot het gewenste resultaat te geraken, b.v. bij verschillende bolgewassen (tulpen, hyacinten, freesia’s, e.d.). Bij deze gewassen bestaat de mogelijkheid op elk gewenst en van te voren te bepalen moment bloeiende planten te hebben. Daardoor is het b.v. mogelijk bloembollen naar het zuidelijk halfrond te exporteren, die daar in okt. bloeien. Doel van het forceren is een spreiding in de aanvoer van produkten te krijgen, en men is bereid veel te betalen voor produkten op een moment dat ze er van nature niet zijn.
