Encyclopedie van de evolutiebiologie

Prof. Nico M. van Straalen (2019)

Gepubliceerd op 07-08-2020

Thorax

betekenis & definitie

Borst; borstkas; borststuk; bij zoogdieren het deel van de romp boven of voor het middenrif; bij geleedpotigen het lichaamsgedeelte dat de looppoten draagt

Bij zoogdieren worden thorax en abdomen gescheiden door het middenrif (diafragma). De holte van de thorax, de borstholte, wordt aan de binnenkant bekleed door het borstvlies (pleura); dit bekleedt ook de buitenkant van de organen. In de borstholte liggen slokdarm, luchtpijp, longen en hart.

De thorax wordt vanaf de wervelkolom omsloten door ribben waarvan de meeste aan de voorkant samenkomen in het borstbeen (sternum). De samenwerking in de “ribbenkast” van tussenribspieren, middenrif en buikspieren speelt een cruciale rol bij de ademhaling van zoogdieren. Bij de mens is de thorax tonvormig en sluit qua vorm aan bij het bekken, waardoor de romp als één geheel functioneert (de "torso-integratie-hypothese"). Bij chimpansees en ook nog bij Australopithecus is de thorax trechtervormig. De torso is echter ook seksueel dimorf, wat deze trend vertroebelt.

De thorax van insecten bestaat uit prothorax, mesothorax en metathorax; elk segment draagt een paar looppoten; het tweede en het derde segment ook een paar vleugels. De prothorax heeft nooit vleugels; de vleugels aan de metathorax kunnen afwezig zijn (vliegen en muggen) en de vleugels van de mesothorax zijn soms verhard tot dekschilden (kevers). De thorax van insecten heeft weinig organen; hij bevat vooral spieren (voor de beweging van poten en vleugels).

Bij kreeftachtigen vormt de thorax één geheel met de kop (cephalothorax), vaak verenigd onder een verharde rugplaat (carapax). De thorax heeft acht segmenten die allemaal poten dragen. De voorste drie (maxillipede I, II en III) zijn betrokken bij de kop en ondersteunen de voedselverwerking. Een groot deel van de darm en de verteringsklier (hepatopancreas) ligt bij kreeftachtigen in de thorax, niet in het abdomen zoals bij insecten.