Ruggengraat; achter elkaar gerangschikte, gelijk gevormde, segmentaal aangelegde botelementen aan de dorsale zijde van Vertebrata, waar het ruggenmerg doorheen loopt; spina vertebralis of spina dorsalis
Tijdens de embryonale ontwikkeling van een gewerveld dier worden vanuit het presomitisch mesoderm steeds nieuwe segmenten gemaakt, met behulp van een moleculaire segmentatieklok, die steeds naar achteren opschuift. De blokken mesoderm die zo ontstaan heten somieten. Een deel daarvan, het sclerotoom, vormt de wervels, als samenvoeging van drie onderdelen: rondom de chorda, in de chorda en rondom de neurale boog. De chorda lost op en de neurale buis vormt het ruggenmerg.
Elke wervel bestaat uit een wervellichaam, dat het gewicht draagt en waar in veel gevallen een rib op aangrijpt, een wervelboog met het wervelkanaal, een dorsaal doornuitsteeksel waaraan spieren hechten, en twee dwarsuitsteeksels die articuleren met de ribben. De vorm van de wervel varieert echter aanzienlijk tussen soorten, van een eenvoudige ring bij de kaakloze vissen tot een gecompliceerde structuur met lange uitsteeksels bij sommige reptielen.
De wervels van het menselijk skelet worden onderverdeeld in zeven cervicale, twaalf thoracale, vijf lumbale, vijf sacrale (vergroeid tot het heiligbeen) en vier staartwervels (vergroeid tot staartbeen) (zie de betreffende lemma’s). De thoracale wervels dragen ribben (costae).
Het onderscheid tussen deze vijf groepen wervels is kenmerkend voor de zoogdieren; bij reptielen spreekt men van presacrale, sacrale en caudale wervels. Bij vissen zijn de wervels nauwelijks verschillend. Veel dieren hebben meer wervels dan de mens, vooral in de staart. Het aantal wervels van vissen neemt toe met de breedtegraad: binnen families hebben de noordelijke of koud-water-vertegenwoordigers een groter aantal wervels, een gegeven dat bekend staat als de regel van Jordan (zie het lemma ecogeografische regel).
