Metabool syndroom is een cluster van symptomen. De belangrijkste componenten zijn een gestoorde glucose-intolerantie, hoge bloeddruk, afwijkingen in cholesterol- en vettenspiegels en ophoping van vetweefsel rond de middel en de organen in de buikholte.
Bij het metabool syndroom staat een te grote aanmaak van insuline in combinatie met dat het lichaam minder reageert op insuline, centraal. Naar schatting heeft 90% van alle mensen met overgewicht en 25% van de mensen met een normaal gewicht hier last van.
De vijf meest opvallende kenmerken zijn:
1. Overgewicht (rond de buik)
2. verhoogd insulinegehalte in het bloed
3. Afwijkingen in bloedvetten
4. Een gestoorde glucosetolerantie
5. Hoge bloeddruk
Lang voordat de bovengenoemde waarden ontregelen vertonen men al specifieke klachten die wijzen op (het ontstaan) van Metabool syndroom. De belangrijkste zijn:
• Energie
Voortdurende vermoeidheid, slaperigheid overdag of slaperigheid of dufheid na de maaltijd.
• Zenuwstelsel
Gebrek aan concentratievermogen, slecht geheugen, slechte arbeidsprestaties onder druk.
• Voeding
Behoefte aan snoep, frisdranken of koffie tussen de maaltijden door, verdwijnen van vermoeidheid na het eten, geïrriteerdheid vóór de maaltijd, flauw gevoel als de maaltijd wordt uitgesteld, ‘s ochtends moeilijk op gang komen, hongergevoel tussen de maaltijden door of ‘s nachts.
• Overig
Trillen (beven) van de handen, vertroebeld gezichtsvermogen, duizelig, licht gevoel in het hoofd, coördinatie problemen (zaken laten vallen, tegen dingen oplopen), buitensporige transpiratie, spiertrekkingen of krampen, veel dorst, veel plassen, gewichtsveranderingen.
Hoe eerder men deze klachten signaleert des te groter de kans is om met behulp van behandeling, met succes iemand te behoeden voor een totale metabole ontregeling. Hoe langer het metabolisme ontregeld is, hoe vaker er ernstigere klachten bij komen.
De belangrijkste oorzaken van Metabool syndroom zijn: (een combinatie van) onevenwichtige voeding, overgewicht, erfelijke aanleg, roken, stress, onvoldoende lichaamsbeweging en gebruik van bepaalde medicijnen, zoals diuretica, corticosteroïden, bètablokkers, antipsychotica, de anticonceptiepil en antidepressiva.
Voedingsfactoren die bijdragen tot het ontstaan van Metabool syndroom zijn: hoog gebruik van suikers, geraffineerde zetmeelrijke producten (witte pasta en rijst, pizza e.d.), alcohol, verzadigd vet, transvetzuren en een te lage inname van vezels, omega-3 vetzuren (vis) en diverse vitamines en mineralen (vitamine A, B, D, E, zink, magnesium, chroom).
Bij Metabool syndroom spelen vele oorzaken en ontregelingen mee. Daarnaast zoeken veel mensen pas hulp als zij al diep in de metabole problemen zitten. Verbeteringen treden vaak pas op na een langdurige interventie van een jaar of meer. De behandeling moet bestaan uit een combinatie van interventies: én voedingsveranderingen én een bewegingsprogramma én gebruik van voedingssupplementen én stressreductie. Alleen een andere voeding of alleen gebruik van voedingssupplementen is vaak niet voldoende.
Binnen de natuurvoeding staan o.a. centraal:
• Een goede verdeling van de juiste koolhydraten (groenten, fruit, peulvruchten, noten en beperkt gebruik van volle granen) over de dag.
• Gebruik van koolhydraten met een lage glycemische index. Bij koolhydraatverslaving: een strikte beperking.
• Beperken van suikers (waaronder fructose), brood, melk, cafeïne (geeft onbalans aan neurotransmitters).
• Eten van voldoende en diverse soorten vezels.
• Verhoogd aanbod van de juiste eiwitten (om o.a. serotonine te verhogen).
• Gebruik van onverzadigde vetten rijk aan omega-3 vetzuren.
• Verminderen van het gebruik van verzadigd vet en transvetten.
• Voldoende inname van glucoseregulerende voeding.
• Op zoek gaan naar o.a. voedselintoleranties en voedselallergie. Overgevoeligheidsreacties zijn met name waargenomen bij: tarwe, maïs, peulvruchten (soja), melkproducten, ei, kip, kruiden/specerijen, vis, tomaat, paprika, noten, citrus, druiven en histamine-rijke voedingsmiddelen (zuurkool, worst, bepaalde kaassoorten).
• Regulatie van hormoonontregelingen
• Regulatieverzadiging, zodat eetbuien stoppen.
• Verbranding verhogen met bepaalde voedingsadviezen en bewegingsadviezen.
• De lever ondersteunen, in het bijzonder bij medicatiegebruik.
• Regulatie van het darm eco-milieu in relatie met absorptie van nutriënten, darmimmuniteit, darm-onbalans, etc.
• Remmen van ontstekingen met natuurlijke ontstekingsremmers (natuurlijke cox2 remmers door middel van voeding en kruiden).
• Vermijden van verzadigd vet uit vlees, kaas, harde pakjes margarine, koek, gebak en snacks en transvetzuren (geharde plantaardige vetten) in koek, gebak, frituursnacks, zoutjes e.d.
• Beperking van producten rijk aan omega-6 vetzuren, zoals dieetmargarines, zonnebloemolie, maïskiemolie, saffloerolie e.d. voor een juiste prostaglandinebalans. Vervang ze liever door producten rijk aan omega-3 en 9 vetzuren: lijnzaad(olie), walnoten(olie) en vette vis, olijfolie, sesamzaad(olie), raapzaadolie en high oleic-zonnebloemolie.
• Dagelijks eten van een portie omega-3 vetzuurrijke producten in de vorm van vette vis (makreel, haring, zalm, sardine), lijnzaadolie of walnoten om de insulinegevoeligheid te verhogen en ontstekingsreacties te remmen.
Een vitamine D-tekort (veelvuldig voorkomend in Nederland) leidt tot een verlaagde insuline-afscheiding en draagt bij tot de ontwikkeling van en verergering van glucose-intolerantie, Metabool syndroom en diabetes.
Bij klinische studies werd vastgesteld dat het verschuiven van een deel van de energietoevoer naar het eerste deel van de dag (ontbijt 30 %, lunch 50% en om 16.00 uur 20%) een daling van het gewicht met 15% tot gevolg had. Het eten van 2000 calorieën als eenmalige maaltijd op de ochtend leidt tot gewichtsverlies. Laat op de avond eten leidt tot gewichtstoename
