Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Winkels in Gorinchem

betekenis & definitie

Winkels. De uit 1835 daterende Stadsapotheek (Langendijk 24) heeft een rijke neoclassicistische lijstgevel met puibalk en omlijste ingang.

Vanaf circa 1850 kregen diverse bestaande panden in de binnenstad een winkelpui, vaak met een rijke eclectische vormgeving, zoals de met gietijzeren zuilen uitgevoerde pui van Hoogstraat 9 (1876). Ook de hoekpui van Langendijk 58 (1875) en dew inkelpui van Burgstraat 15 (circa 1890) hebben gietijzeren zuilen. Een geheel nieuwe gevel in neoclassicistische stijl, met rondbogen bij de begane grond, kreeg Burgstraat 3 (circa 1880). Ook bij Arkelstraat 8 (circa 1885) zijn gevel en pui in één keer gebouwd. Eenvoudige laat-19de-eeuwse winkelpuien zijn zichtbaar bij Havendijk 24 en 28, en Molenstraat 9. De winkelpui Langendijk 26 (circa 1890) is voorzien van een gebeeldhouwde hardstenen plint.

Appeldijk 25-27 kreeg in 1903 voor de manufacturenhandel Bahlmann & Co. een winkelpui in neorenaissance-stijl. Een jugendstil-pui met gebogen vormen heeft Molenstraat 5 (circa 1905).

Strakker van vorm, maar ook voorzien van jugendstil-elementen, is de brede winkelpui met puibalk en hoekkolommen van Appeldijk 3 (1902), ontworpen door J. van Embden. Vergelijkbare puien zijn te vinden bij Groenmarkt 5 (1900) en Westwagenstraat 3-7 (circa 1905). Door J. de Bie ontworpen jugendstil-gevels hebben de woon- en winkelpanden Langendijk 13 (1905), Langendijk 16 (circa 1905) en de patisserie De Lely (Langendijk 11; circa 1905). Het laatstgenoemde pand kreeg in 1925 een art déco-pui. Ook het voorm. Albert Heijn-filiaal Hoogstraat 28 heeft een opvallende art déco-pui (1930).

Zakelijk-expressionistisch van vorm is de hoekwinkel Gasthuisstraat 59 (circa 1939). De in gele baksteen opgetrokken hoekwinkel Arkelstraat 1 (1931) werd ontworpen door L. Groen en de kapperswinkel Langendijk 88-88a (1936) werd met functionalistische elementen ontworpen door J. de Bie in samenwerking met zijn kleinzoon J. de Bie jr. In de twee laatstgenoemde winkels zijn hoogstwaarschijnlijk in Gorinchem geproduceerde stalen ramen toegepast.

< >