Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Verdedigingswerken in Delft

betekenis & definitie

Verdedigingswerken. Nadat Albrecht van Beieren in 1359 Delft had ingenomen, beval hij de ontmanteling van de stadswallen.

In 1394 mochten de grachten worden verbeterd en nieuwe poorten gebouwd. Pas vanaf 1449 konden ook weer wallen, muren en muurtorens worden aangelegd; daaraan werkte men tot circa 1530.De laat-middel-eeuwse ommuring werd in 1573 versterkt met drie kleine bastions, maar tot een moderne versterking met bastions en ravelijnen kwam het niet. In 1834-'46 werden de meeste verdedigingswerken gesloopt. Wel behouden bleef de Oostpoort of ‘St.-Catharijnepoort’ (Oostpoort 2) uit circa 1400, voorzien van twee ronde torens met een achtzijdige bovengeleding met nissen en ter bekroning een ranke spits (1514). De laat-gotische nis boven de doorgang (veldzijde) bevat een modern wachtersbeeld (H.J. Etienne). Aan de noordzijde staat nog een stuk stadsmuur met (later) overdekte weergang, aansluitend op een lage waterpoort over het Oosteinde.

Het geheel is in 1962-'64 onder leiding van J. Kruger gerestaureerd. Verder zijn drie halfronde muurtorens gespaard gebleven.

De rond 1500 gebouwde Bagijnentoren (Phoenixstraat 41) heeft men in 1932 en in 1967 gerestaureerd. De vroeg-16de-eeuwse St.-Joristoren of Rietveldse toren (Oosterstraat 94) kreeg in de 18de eeuw een nieuwe opbouw, waardoor de toren het karakter van een tuinkoepel heeft. De eveneens vroeg-16de-eeuwse St.-Huybrechtstoren of St.-Hubertustoren (Oostplantsoen 140) diende begin-19de-eeuw nog als pyrotechnische werkplaats de ‘Artillerie-Inrichtingen’ waar K.W. Naundorff korte tijd werkzaam was. Bij een restauratie in 1914 naar plannen van (de latere schilder/vervalser) Han van Meegeren werd de bovenbouw gereconstrueerd en na toevoeging van een botenvleugel ging het geheel dienst doen als clubhuis voor de roeivereniging ‘De Delftse Sport’ (aangepast 1991). Ook bleef nog een stuk stadsmuur met laatgotisch poortje bewaard bij Westvest 43.