Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Schelluinen (gemeente Giessenlanden) in Gorinchem

betekenis & definitie

Schelluinen (gemeente Giessenlanden). Dorp, gelegen ten westen van Gorinchem aan de Schelluinensche Vliet.

Van 1220 tot circa 1750 stond hier een commanderij van de Duitse orde. Nabij een in 1422 genoemd huis van Jan van Goerl werd in 1546 op een donk het Huis Schelluinderberg (Kerkweg 4) gesticht door de Gorinchemse burgemeester Jan Snouck en zijn echtgenote Anna van Zevenbergen.De onderkelderde hoofdvleugel met zeszijdige traptoren werd rond 1568 aan de korte zijden verlengd. Aan de zuidzijde verrees een tweede beuk, voorzien van een in- en uitgezwenkte topgevel met overhoekse pinakels. Het huis kreeg zandstenen speklagen en mergelstenen frontons en cartouches in vroege renaissance-vormen. Het ontwerp wordt wel toegeschreven aan Cornelis Bloemaert. Het interieur bevat moer- en kinderbinten, gesneden consoles en fragmenten van een zandstenen schouw in vroege renaissance-vormen. Het in 1765 als pastorie in gebruik genomen huis werd in 1768 aan de zuidoostzijde met een kamer vergroot.

Daarna volgden nog herstellingen in 1814, de aanbouw van een bijkeuken in 1844 en een ingrijpende restauratie in 1920-'24 (W. te Riele). Sinds 1954 is het huis weer particulier bezit. De Herv. kerk (Kerkplein 1) is een zaalkerk met geveltoren en kleurige baksteendecoraties, gebouwd in 1900 naar plannen van J. de Bie. De geveltoren bevat een uit de gesloopte 14de-eeuwse dorpskerk afkomstig uurwerk (1513).