Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Scheveningen (gemeente 's-Gravenhage)

betekenis & definitie

Dorp, ontstaan in de middeleeuwen in het duingebied van de Noordzeekust. Bestuurlijk viel Scheveningen eerst onder het grafelijk gezag en later onder dat van Den Haag.

Het dorp had te lijden onder zware stormen, kustafslag en overstromingen in 1470 en 1570. De in 1664-'66 van Den Haag naar Scheveningen aangelegde Zeestraat/Scheveningseweg sloot aan op de Keizerstraat, de oude hoofdas van het dorp.

Ten noorden van het vissersdorp begon in 1818 de ontwikkeling als badplaats met de opening van een eerste badhuis op de plaats waar in 1884 het huidige Kurhaus verrees. De verbindingen met Den Haag verbeterden met de aanleg van de Badhuisweg (1835) en Het Kanaal (1830).

Voor toeristen en badgasten kwamen tussen Den Haag en Scheveningen-Bad diverse tramverbindingen tot stand via het oude dorp (1864), de Badhuisweg (1879) en de Nieuwe Parklaan (1904). Het vissersdorp en het zuidstrand kregen een tramverbinding met station Hollands Spoor (1886) en verder had Scheveningen Bad vanaf 1909 een spoorverbinding met Den Haag en Rotterdam, de zogeheten Hofpleinlijn (deel Scheveningen-Den Haag opgeheven 1953).

Rond 1900 kwam de boulevard (met pier) tot stand van het Kurhaus tot aan de Keizerstraat en in 1908 trok men die verder door naar het zuiden. Vanaf 1870 groeide de badplaats snel uit met nieuwe wijken (Van Stolkpark, Belgisch Park, Renbaankwartier).

Aan de zuidzijde richting het Afvoerkanaal (1889) kwamen voor de vissersvloot die tot dan toe op het strand getrokken werd de Buitenhaven en de Eerste Binnenhaven tot stand (1904), later gevolgd door nog twee Binnenhavens (1931 en 1973). Bij een sanering van het oude dorp werd de Jurriaan Kokstraat (1927) aangelegd.

De badplaats raakte in de jaren zestig in verval, waarna de oudere horecagelegenheden als Hotel des Galeries (1875), café-chantant Seinpost (1886) en het Palace Hotel (1903) werden gesloopt. Het daarna volgende herstel omvatte de bouw van appartementen, de renovatie van het Kurhaus (1979), de vernieuwing van het Circustheater (1993) en de bouw van het Holland Casino (1996).