Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Verdedigingswerken in Weesp

betekenis & definitie

In 1672-'73 werden de 15de-eeuwse stadsmuren vervangen door een nieuwe omwalling in het kader van de Oude Hollandse Waterlinie. Johan Maurits van Nassau maakte een ontwerp volgens het Nieuw-Nederlands stelsel, maar van dit plan met acht bastions werd slechts de helft verwezenlijkt, te weten het Utrechtse front (zuidzijde) met de bastions Rozeboom en Draaierschans en het 's-Gravelandse front (oostzijde) met de bastions Bakkerschans en Nieuw Achtkant.

Deze twee laatstgenoemde bastions vormen een eiland in de Vecht. De vorm van de overige vier niet voltooide bastions zijn nog herkenbaar in het stratenpatroon. Eind 17de eeuw werd Weesp een vast onderdeel van de Hollandse Waterlinie. Men verbeterde de bastions en verder oostwaarts kwam het fort Uitermeer te liggen.

In het kader van de Nieuwe Hollandse Waterlinie volgden vanaf 1845 nieuwe versterkingen en in 1892 werd Weesp onderdeel van de Stelling van Amsterdam.

Op het Vechteiland verrees in 1859-'61 het Fort Ossenmarkt (Ossenmarkt 44) als een rond torenfort van twee bouwlagen waarvan één grotendeels ondergronds met een halfrond uitgebouwd trappenhuis. In 1876 werd de omringende gracht gedempt en kwam er aan de oostzijde een zware dekkingswal. Deze wijzigingen heeft men in 1983-'85 weer ongedaan gemaakt. In 1991-'92 is een interieurrestauratie uitgevoerd en heeft men een houten toegangsbrug aangebracht. Nabij het fort bevinden zich een kazemat (1870), een houten artillerieloods (1877) en betonnen verdedigingswerken (1939-'40).