(moeraskoorts), infectieziekte die wordt veroorzaakt door eencellige parasieten van het geslacht Plasmodium. Bij malaria is er sprake van twee cycli in de ontwikkeling van de parasiet: bij de mens (drager) en bij de vrouwelijke Anophelesmug (overbrenger).
Als de mens door een geïnfecteerde mug wordt gestoken, komen de parasieten in zijn bloed terecht. Vervolgens vestigen die zich in zijn lever, waar hun ongeslachtelijke vermeerdering begint. Dit proces speelt zich eerst alleen af in de levercellen, later ook in de rode bloedlichaampjes. Deze zwellen op en vallen vervolgens uiteen, waarna de vrijgekomen parasieten weer bloedlichaampjes binnendringen. Na enige tijd ontwikkelen de parasieten zich tot vrij grote cellen (merozoïeten), die een voorstadium zijn van geslachtscellen. Deze voortplantingscellen zijn voor de mens niet schadelijk, doordat zij zich in zijn bloed niet ontwikkelen.
Wanneer een mug echter een besmet mens steekt, krijgt zij via het bloed deze cellen in de maag, waar deze zich verder ontwikkelen. De ongeslachtelijke ontwikkelingsvormen van de parasiet worden in de mug snel aangetast en verteerd, maar de rijpe voortplantingscellen zijn tegen de verteringssappen bestand en ontwikkelen zich tot mannelijke en vrouwelijke voortplantingscellen. Na bevruchting dringt de bevruchte eicel door de maagwand heen tot onder de buitenste spierlaag. Door deling ontstaan hier duizenden dochtercellen, die tenslotte in de speekselklieren van de mug terechtkomen. Bij de eerstvolgende steek infecteert zo’n mug op haar beurt weer de mens met de malariaverwekker. In het lichaam van de mens kunnen de parasieten hun ontwikkelingscyclus voortzetten, terwijl de drager malaria krijgt.
Er bestaan verschillende vormen van malaria. De ernstigste is malaria tropica (malaria tertiana); die wordt veroorzaakt door Plasmodium falciparum. De drie andere, minder ernstige vormen van malaria worden veroorzaakt door P. vivax, P. ovale en P. malarae.
Milieufactoren spelen een belangrijke rol bij de overdracht van malaria. De voortplanting en het vlieg- en steekgedrag van de Anopheles-muggen zijn sterk afhankelijk van klimatologische factoren als temperatuur, luchtvochtigheid en regen. Bovendien kunnen de malariaparasieten zich in de mug alleen boven een minimumtemperatuur ontwikkelen (15 °C voor P. vivax en 20 °C voor P. falciparum). De muggenpopulaties kunnen sterk toenemen als gevolg van milieuveranderingen door de mens, zoals het aanleggen van irrigatiekanalen, stuwmeren en de poelen met stilstaand water die bij constructiewerken ontstaan.
De bestrijding van malaria is gericht tegen de ontwikkeling van de Anopheles-mug, omdat daarmee de cyclus wordt doorbroken. Dit kan men doen door b.v. de broedplaatsen van de mug te vernietigen (o.a. door het droogleggen van moerassen) en de huizen met insekticiden te behandelen.
