Commensalisme is een samenlevingsvorm tussen twee verschillende organismen waarbij een soort voordeel heeft van de relatie. De andere soort ondervindt geen voordeel maar ook geen nadeel van de samenleving.
Deze samenlevingsvorm is minder bekend en niet altijd goed te onderscheiden van mutualisme. Commensalisme is juist moeilijk te onderscheiden door het feit dat een soort geen voordeel en geen nadeel heeft van de relatie. Toch zijn er enkele voorbeelden van commensalisme. Een koereiger bijvoorbeeld is vaak bij grote grazers te vinden zoals buffels op de Afrikaanse savanne. Hier leeft deze vogel vooral van insecten die opgejaagd worden uit het gras door de grazers. Gieren en andere aaseters volgen roofdieren of houden deze in de gaten. Dit helpt de aaseters om voedsel te vinden terwijl dit niets oplevert voor de roofdieren.
In voorgaande voorbeelden is voedsel een belangrijk aspect, maar veiligheid kan ook een rol spelen. Sommige dieren houden niet alleen soortgenoten maar ook andere soorten in de gaten, als een gevaar ziet is dat meestal ook gevaar voor de ander. Grote en deels gemengde kuddes gnoes, zebra's en antilopen op de Afrikaanse savanne houden op deze manier elkaar in de gaten.
Naast voedsel en veiligheid kan mobiliteit ook een rol spelen bij commensalisme. Sommige mijten liften mee op vliegen door zich aan dat dier vast te houden. De mijten zijn zo klein dat de vlieg daar geen hinder van ondervindt.
Een andere soort gebruiken als onderkomen of voor het plaatsen van een nest kan ook worden gezien als vorm van commensalisme. Veel vogels maken een nest in een boom waarbij de boom niet beschadigd raakt maar alleen dient als geschikte locatie; vaak vanwege de hoogte.
