hiërarchische organisatie

betekenis & definitie

hiërarchische organisatie - van gedrag. Geordende rangschikking van gedragingen of gedragselementen in niveaus, waarbij elk niveau (1) gedragingen van een lager niveau omvat en (2) onder invloed van een hoger niveau staat. Op elk niveau bevinden zich een reeks van functio¬neel te omschrijven 'ge¬dragscentra' die elkaar wederzijds uitsluiten: gedragingen van hetzelfde niveau kunnen niet samen voorkomen. Het gedrag van hogere centra is meer algemeen te omschrijven (bijvoorbeeld voortplantingsgedrag), lagere centra komen overeen met meer gespeciali¬seerde handelingen (bijvoorbeeld nestbouw, broedzorg). Een centrum wordt geblokkeerd door een systeem dat via sleutelprikkels gedeblokkeerd wordt. De activatie wordt dan doorgegeven naar een centrum van het niveau eronder. Indien de blokkade niet wordt weggenomen door het uitblijven van de juiste sleutelprikkels, zullen centra worden geactiveerd die het zoekgedrag voor de ontbre-kende prik¬kels controleren. Dan wordt het volgende centrum op dezelfde wijze geactiveerd. Door wederzijdse inhibitie kan slechts één gedragspatroon op een bepaald ogenblik voorkomen. Maar indien meerdere centra gelijk¬tijdig worden geacti¬veerd, zal dàt centrum dat het meest door andere stimuli wordt beïnvloed zijn activering kunnen doorgeven naar een lager niveau. Het model dat Tinbergen N. opstelde om de h.o. aanschouwelijk voor te stellen, wordt ook het in¬stinct¬model genoemd.