Een ombudsman is een onpartijdige man of vrouw die verschillende klachten van de burgers van een land behandelt. De ombudsman doet zowel gevraagd als ongevraagd onderzoeken naar gedragingen van overheid en bedrijven. Nederland heeft verschillende ombudsmannen, allemaal deskundig op een ander gebied.
In Nederland helpt de Nationale ombudsman de mensen die een klacht hebben over de overheid, zoals ambtenaren, gemeenten en provincies. De Nationale ombudsman werd in 1982 ingesteld en is er nog steeds, hoewel verschillende gemeenten tegenwoordig ook een eigen ombudsman hebben. In die gemeenten behandelen de betreffende ombudsmannen de problemen en klachten in dat gebied. Nederland heeft ombudsmannen die allemaal deskundig zijn op een eigen terrein, zoals onderwijs, gezondheid en zorg en werk en inkomen. Naast regionaal en nationaal is er ook op Europees niveau een ombudsman, die klachten behandelt die over instellingen van de Europese Unie gaan. Daarnaast kent Nederland ook een kinderombudsman die het kinderrecht, onderwijs en de jeugdzorg controleert. Het woord ombudsman is afkomstig uit de Zweedse taal, waar het vertegenwoordiger of adviseur betekent.
