Literatuur, Geschiedenis en Theorie

J.A. Dautzenberg (2009)

Gepubliceerd op 06-02-2017

didactiek

betekenis & definitie

De overkoepelende term voor zakelijke teksten, afgeleid van het Griekse woord voor onderwijs: ‘didaksis’. Zakelijke teksten vallen uiteen in drie groepen: informatieve, overtuigende en activerende.

Zakelijke teksten die zuiver informatief zijn, zoals krantenartikelen, schoolboeken en hobbyboeken, worden nooit tot de literatuur gerekend. De auteurs houden zich hier zoveel mogelijk op de achtergrond; het gaat im­mers slechts om het aandragen van feitenmateriaal.
In overtuigende teksten wordt ook wel informatie verstrekt, maar tegelijk geeft de auteur zijn persoonlijke visie op het onderwerp en tracht de lezer te overtuigen van de juistheid daarvan. Dergelijke teksten worden in bepaalde gevallen tot de literatuur gerekend. Het taalgebruik moet dan van literair niveau zijn en ze moeten gericht zijn op een breed publiek: een wetenschappelijke tekst die alleen begrijpelijk is voor specialisten, hoort niet tot de literaire didactiek, ook al verkondigt de auteur er zijn persoonlijke visie.

Literaire genres die tot deze groep behoen zijn o.a. autobiografie, biografie, essay, memoires en recensie.

In activerende teksten wordt de auteur niet alleen overgehaald het standpunt van de auteur te delen maar daaraan ook praktische consequenties te verbinden, nl. te handelen. Niet-literaire vormen van activerende teksten zijn bijv. advertenties en politieke propaganda; literaire vormen zijn bijv. strijd- en protestliederen. Veel geuzenliederen uit de Tachtigjarige Oorlog en verzetsliteratuur uit de Tweede Wereldoorlog horen ertoe (literatuur tijdens WO II).
Tegenwoordig wordt didactiek bijna uitsluitend in proza geschreven, maar vroeger was dat anders. In de Middeleeuwen bijv. werden ook biografieën of geschiedschrijvingen in dichtvorm geschreven. Voor die lange didactische poëzieteksten gebruikt men de term leerdicht.