Een geheel van bepalingen en formules die weergeven aan welke financiële voorwaarden energie of energiediensten geleverd worden aan de klanten.
Deze bepalingen en formules leiden uiteindelijk tot de door de klant te betalen prijs.
Tarieven beogen in het algemeen volgende doelstellingen:
1). een permanente correcte dekking van de totale kosten, met inbegrip van de vergoeding voor de aandeelhouders. Aangezien een deel van die kosten afhankelijk zijn van externe parameters (bijvoorbeeld van inflatie, brandstofprijzen op de wereldmarkten, rendementen op de financiële markten)., zijn in veel tarieven aangepaste indexeringsmechanismen voorzien;
2). de kostenstructuur weergeven; daarom zijn veel tarieven samengesteld uit verschillende componenten die volgende kostencategorieën weergeven:
a). de kosten die niet afhangen van de energieafname zoals deze voor de meting, de opname en de facturering;
b). de kosten verbonden aan het vermogen dat aan de klant ter beschikking wordt gesteld; deze kosten zijn vooral verbonden met de investeringen in productie-installaties en netten. Het aangerekend vermogen kan een vooraf overeengekomen vermogen zijn ofwel een gemeten vermogen, bijvoorbeeld op het ogenblik van de (maand).piek van het net, de (maand).piek van de klant, het gemiddelde of maximum van de voorbije periode van bijvoorbeeld 12 maanden enzovoort;
c). de kosten afhankelijk van de vervoerde of verbruikte energie, met voor de verbruikstarieven als belangrijk onderdeel de brandstofkosten;
3). discriminaties (zoals bijvoorbeeld kruissubsidies). vermijden; de tarifering beoogt voor elke afzonderlijk aangeboden dienst, en desgevallend aan elke categorie van verbruikers, de kosten zo goed mogelijk door te rekenen door middel van een aangepast allocatiesysteem;
4). begrijpelijk en toepasbaar blijven; de prijzen moeten zo doorzichtig mogelijk zijn in verband met de kosten die doorgerekend worden aan de klanten. De tarieven moeten aan de klanten duidelijke signalen geven hoe ze hun factuur kunnen herleiden door hun consumptiegedrag aan te passen (door bijvoorbeeld bepaalde verbruiken naar de stille of daluren te verschuiven).
De toelaatbare complexiteit van de tarieven en de performanties van de meetapparatuur ver
schilt sterk van de ene verbruikerscategorie tot de andere. De grote ondernemingen kunnen, in
tegenstelling tot de meerderheid van de huishoudelijke verbruikers, hun afnamediagram
nauwkeurig analyseren en zelfs aanpassen. Zij kunnen aldus gebruik maken van speciale
tarieven bestemd voor klanten die bepaalde beperkingen aanvaarden in hun energiegebruik
zoals:
a) het maximaal vermogen beperken dat kan afgenomen worden;
b) de mogelijkheid voor een bepaald vermogen door de leverancier of netbeheerder
afgeschakeld te worden zonder voorafgaande verwittiging;
c) een bepaalde duur onderbreken;
d) uit eigen beweging systematisch een bepaald vermogen gedurende vooraf bepaalde perioden onderbreken.
In de praktijk ontstaat aldus een gamma tarieven, opgebouwd via een of andere
kostenmethode (bijvoorbeeld gemiddelde of marginale kostenmethode)., voor de verschillende klantencategorieën en met verschillende structuren.
Zo ontmoet men bijvoorbeeld volgende tariefnoties (niet-limitatieve opsomming).:
1. voor verbruikstarieven
2. abonnementstarief (forfaitair tarief).
3. algemeen tarief
4. bloktarief
5. degressief tarief
6. driecomponententarief
7. drieledig tarief
8. drievoudig (uur).tarief
9. enkelvoudig (uur).tarief
10. forfaitaire tarieven (zonder meting).
11. gemeentetarief
12. grootverbruiktarief
13. hoogspanningstarief
14. huishoudelijk (of residentieel). tarief
15. kleinverbruiktarief
16. laagspanningstarief
17. niet-huishoudelijk tarief
18. professioneel tarief (voor zelfstandigen, middenstand en kleine bedrijven).
19. progressief tarief (waarvan de eenheidsprijs toeneemt bij stijgend verbruik).
20. proportioneel tarief (waarvan de gemiddelde prijs onafhankelijk is van het verbruik).
21. real time tarief cf. real-time pricing
22. schijventarief
23. seizoentarief
24. (specifiek). sociaal tarief
25. staatstarief
26. suppletietarief
27. tarief 30 kVA
28. tarief voor aanvullende leveringen (aan zelfproducenten).
29. suppletietarief
30. utilisatie
31. tarief industrie
32. tarief naar bedrijfstijd (tarief volgens gebruiksduur).
33. tarief openbare verlichting
34. tarief voor hulpleveringen (aan zelfproducenten).
35. tarief voor levering van primaire energie (aan verdelers).
36. tarief voor ongemeten verbruik (forfaitair tarief).
37. tarief voor reservestelling (tarief voor hulpleveringen).
38. met afnamebeperkingen of met verbruiksspreiding).
39. terugkooptarief (bij zelfproducenten). of teruglevertarief
40. tweecomponententarief
41. tweeledig tarief
42. tweevoudig (uur).tarief
43. uurseizoentarief
44. verlichtingstarief
45. zonetarief voor nettarieven
46. entry/exit-tarief: de injectie wordt los van de afname getarifeerd en gefactureerd,
onverminderd de regels in verband met het evenwicht tussen injectie en afname
47. distance related-tarief: dit systeem veronderstelt dat de capaciteit volgens een point-to-point-systeem toegewezen wordt. in dit geval is het mogelijk bij de prijszetting rekening te houden met de afstand. hierbij moet nog bepaald worden of het gaat over een geografische afstand (bijvoorbeeld in vogelvlucht). of over de lengte van de pijpleidingen/lijnen die beide punten verbinden
48. post-stamp of postzegeltarief: een tarief dat, zoals het geval is met postzegels, onafhankelijk is van de afstand tussen injectie- en afnamepunt.
Er lijkt overigens een ontwikkeling gaande te zijn, in het bijzonder in Nederland, om het begrip ‘tarief’ te reserveren voor gereguleerde tarieven en het begrip ‘prijs’ te gebruiken voor de financiële voorwaarden die in een vrijemarktcontext bedongen worden. Dus een gebonden afnemer betaalt – in deze gedachtegang een ‘leveringstarief’, terwijl een vrije afnemer een ‘leveringsprijs’ betaalt.
Meer details over de toegepaste tarieven en prijzen zijn te vinden op de websites van de verschillende leveranciers en netbeheerders. Zie hiervoor de tabel met de conversiefactoren tussen energieprijzen.
Zie ook: allocatie, F: indexeringsclausule, F: kosten, F: kruissubsidie, F: prijstransparantie, F: regulering.
