Het vermogen van een systeem is de mogelijkheid van dat systeem om een bepaalde energie binnen een bepaalde tijdsperiode om te zetten (dat wil zeggen te produceren of te verbruiken). De eenheid van vermogen is de Watt (W)., en stemt overeen met de mogelijkheid om een energiehoeveelheid van 1 joule om te zetten gedurende 1 seconde.
1 Watt = 1 joule/seconde
Het elektrisch vermogen kan zowel betrekking hebben op toestellen die elektriciteitproduceren (generatoren)., transformeren (transformatoren). als verbruiken (vb. motoren). Daarbij kan onderscheid gemaakt worden tussen:
a) schijnbaar vermogen;
b) actief vermogen;
c) reactief vermogen.
Het elektrisch vermogen, evenals de gelijkwaardige begrippen ‘belasting’, load, demand en ‘capaciteit’ wordt gebruikt in de context van statistieken, facturering, beveiligingsapparatuur, netstudies en dergelijke
De meest gebruikte begrippen zijn de volgende:
a) Aangesloten vermogen
Het nominaal vermogen van het geheel van de technische installaties dat op het elektriciteitsnet is aangesloten.
b) Afgenomen vermogen
De belasting die een verbruiker realiseert gedurende een bepaalde periode (jaar, kwartaal, maand). (Terminologie elektriciteit).
Kan betrekking hebben op de piekbelasting of op het gemiddeld vermogen.
c) Belasting
Waarde op een gegeven moment van het opgevraagde elektrische vermogen in een bepaald punt van het systeem, hetzij als momentopname, hetzij als integratie van het vermogen gedurende een bepaalde tijdsinterval. De belasting kan betrekking hebben op een abonnee, een toestel, een groep abonnees, een groep toestellen of een net.
d) De belasting veroorzaakt door een verbruiker, een groep verbruikers of een bepaald soort verbruik op het ogenblik van de hoogste netbelasting, op een bepaald niveau van het net.
Wanneer deze term wordt gebruikt, dient het deel van het transmissie- of distributiesysteem waarop deze betrekking heeft, te worden aangegeven.
e) Contractueel vermogen
Gecontracteerd vermogen.
Onderschreven vermogen.
Beschikbaar gesteld vermogen.
Deze termen (waarvan sommige wettelijk gedefinieerd kunnen zijn). duiden in het algemeen op het tussen partijen overeengekomen maximaal of nominaal te leveren c.q. af te nemen vermogen. Het mag doorgaans alleen overschreden worden onder bepaalde, in de overeenkomst genoemde voorwaarden.
Vaak zal voor eindgebruikers het contractueel vermogen groter zijn dan het afgenomen vermogen.
f) Geïnstalleerd vermogen.
Het geïnstalleerde vermogen van een afnemer is de som van de nominale vermogens van de elektrische apparatuur die staat opgesteld bij de afnemer (Terminologie elektriciteit).
g) Ontwikkelbaar vermogen (maximum of netto).
Het maximale vermogen dat gedurende een langere periode continu kan worden geproduceerd. Het betreft uitsluitend het actieve vermogen en de volledige installatie wordt verondersteld in dienst te zijn. Dit vermogen wordt bepaald op basis van gemiddelde klimatologische voorwaarden voor de betreffende vestigingsplaats. Voor de waterkrachtcentrales worden de hydraulische voorwaarden als optimaal beschouwd (BFE jaarboek).
h) Opgesteld vermogen.
Het opgesteld vermogen van een centrale is de som van de bruto vermogens van de voornaamste generatoren (BFE jaarboek).
i) Piekbelasting.
De hoogste waarde van de belasting (bijvoorbeeld in MW). binnen een tijdsinterval (bijvoorbeeld jaar, maand, dag).
De piekbelasting is in de elektriciteitsector een belangrijk gegeven:
1. Ze bepaalt in sterke mate de nodige investeringen in productiemiddelen en in netten
2. Voor de klanten (vooral de HS-klanten). is de belasting tijdens de piek van grote invloed op de te betalen prijs.
3. Piekvermogen.
Het piekvermogen van een productie-eenheid is het vermogen dat die eenheid feitelijk maximaal kan leveren.
j. Productiecapaciteit.
De productiecapaciteit van een elektriciteitscentrale kan worden bepaald, hetzij door het opgesteld vermogen, hetzij door het maximum ontwikkelbaar elektrisch vermogen (BFE jaarboek).
k. Regievermogen.
Het gevraagde of gecontracteerde vermogen wordt ‘regievermogen’ genoemd wanneer de verbruiker naar gelang de volgens het tarief geldende tijdvakken verschillende vermogens afneemt of contracteert op voorwaarde dat de laagste vermogens gedurende de perioden met hoogste belasting gevraagd of gecontracteerd worden (Terminologie elektriciteit).
l. Te factureren vermogen.
Het voor het samenstellen van de rekening in aanmerking komend vermogen uitgedrukt in kW of kVA. dit vermogen kan al naar gelang het land en het tarief betrekking hebben op:
m. De in een vooraf bepaalde periode (jaar, kwartaal, maand, week, enzovoort). bereikte hoogste belasting of het gemiddelde van twee (drie, vier, enzovoort). hoogste belastingen in de beschouwde periode.
n. Het beschikbaar gestelde vermogen.
o. Het gewogen of gereduceerde vermogen.
Deze belasting wordt afgeleid uit het vermogen dat gecontracteerd is, of in de piekperiode afgenomen wordt, integraal in acht genomen en verhoogd met eventuele bijkomende vermogens die gedurende de andere, volgens het tarief geldende tijdvakken, gecontracteerd of afgenomen worden en waarop een reductiefactor van toepassing is.
p. Iedere andere belasting die contractueel is overeengekomen: bijvoorbeeld de gefactureerde belasting kan een coëfficiënt bevatten die de verhouding tot uitdrukking brengt tussen het gemiddelde van de hoogste maandelijkse belastingen en de hoogste jaarlijkse belasting. Zie hiervoor de tabel met conversiefactoren tussen eenheden van vermogen.
Zie ook: elektriciteit.
