overbrengen van tuberkelbacillen via de bloed- en lymfewegen naar de beenderen. Het zijn voornamelijk de nabij de gewrichten gelegen uiteinden van de lange holle beenderen of de korte mergbeenderen die aangetast worden.
Overslaan naar gewrichten en vorming van fistels komen veelvuldig voor. De ettervorming verloopt minder stormachtig dan acute processen. Vandaar de benaming „koud abces”. Lage koorts, neerslachtigheid, lichte stoornissen van de algehele gezondheidstoestand, lichte plaatselijke pijnen. Tuberculose van de wervelkolom leidt bij vorming van koude abcessen tot afzakken van het abces langs de aan de rugzijde aangehechte spieren, zodat het op andere plekken dan de plaats van ontstaan verschijnt, bijv. in de liesholte (verzakt abces). De verwoestingen die het tuberculeuze proces aanricht aan een of meer wervels veroorzaken een scherpe knik in de wervelkolom, waardoor een bochel (gibbus) ontstaat. Behandeling: algemene behandeling voor tuberculose. Plaatselijk: wikkels met leem, leemwater of azijnwater; gezonde kost zonder zout, zonnebehandeling, zo mogelijk hoogtezon.
