of Compromis, aaneensluiting Dec. 1565 te Brussel van leden van de lagere Ned. adel om te protesteren tegen de kettervervolging. Leiders: Hendrik van Brederode, Lodewijk van Nassau, Jan en Philips van Marnix, Nicolaas de Hames, e.a. 5 Apr. 1566 bood het V. een smeekschrift aan de landvoogdes Margaretha van Parma aan, waarin opheffing der godsdienstplakkaten en der inquisitie gevraagd werd.
Daarbij zou Berlaymont raadsman der Landvoogdes de edelen gueux (bedelaars) genoemd hebben; deze namen die betiteling als erenaam (Geuzen) aan. De Landvoogdes beloofde een voorlopige „moderatie” (matiging) van de vervolging. Dit leidde tot het openlijk prediken van het Calvinisme. Na de Beeldenstorm verlieten vele R.K. het V.; de overgebleven aanhangers van het Calvinisme dolven of het onderspit tegen de inmiddels versterkte regeringstroepen of namen de wijk naar het buitenland.
