(ook Xystus), naam van 5 pausen:
I, heilige, paus 115-125?. Onthoofd en als martelaar vereerd. Feestdag 6 April;
II, heilige, paus 257—258. Een Griek uit Athene. Werd onder keizer Valerianus tijdens een godsdienstoefening overvallen en met 4 diakens onthoofd. Feestdag 6 Aug. ;
III, heilige, paus 432-440. Kwam als paus krachtig op voor Rome’s rechten, toen de patriarch van Konstantinopel de bisschoppen van Illyrië onder zijn jurisdictie wilde brengen. Bouwde te Rome de St Maria de Meerdere, de St Laurentius buiten de Muren en de St Sabina. Feestdag 28 Maart;
IV, eigenl. naam Francesco délia Rovere (geb. 1414), paus 1471-’84. Generaal der Franciscanen. Met hem begon de weinig verheffende periode van het Renaissance-pausdom met haar nepotisme, de opneming van vele onwaardigen onder de kardinalen, de verwereldlijking van het pauselijk hof met de daarmee gepaard gaande verkwisting en omkoopbaarheid der Curie-beambten. De liefde voor de kunst schonk Rome en het Vaticaan echter vele onsterfelijke monumenten o.a. tijdens Sixtus’ bestuur de Sixtijnse Kapel. Zijn persoonlijk leven treft geen blaam;
V, eigenl. naam Felice Peretti (geb. 1521), paus 1585-1590. Generaal der Franciscaner Orde, 1570 kardinaal. Vernietigde de roverbenden in de Kerkelijke Staat, stelde orde op de berooide financiën en verrijkte het Vaticaan en de stad Rome met grote bouwwerken en wetenschappelijke instellingen. Een groot paus, die krachtig voor de contra-reformatie werkte.
