colloïdaal mengsel vnl. van water, eiwitten en anorg. stoffen, waaraan het leven verbonden is. Cellen, die slechts uit celwand bestaan (bijv. kurk), zijn dood.
P. zonder wand (bijv. amoebe) is levend. Celinhoud heet protoplast. Bijzondere vormen van het P. zijn kern* en chromatophoren*. In het P. liggen vacuolen, oliedruppels enz. Het P. heeft vrijwel steeds dezelfde bouw. Verschil in eigenschappen van levende wezens wordt toegeschreven aan variaties van het P.
Chemische en fysische samenstelling van P. is onbekend. Het P. is steeds in stroming. Vermeerdering geschiedt slechts door deling.
