naam van enige koningen in Frankrijk:
de Grote (Carolus Magnus, Charlemagne), koning der Franken 768-814 (geb.
742). De grootste vorst der vroege Middeleeuwen, de stichter van een West-Europees rijk als voortzetting van het Romeinse. Onderwierp en bekeerde de Saksers (772-803), versloeg de Longobarden (774), de Beieren (788), de Avaren (791-796). Veroverde N.-Spanje tot aan de Ebro (803). Paus Leo III kroonde hem 800 tot keizer van het W.-Romeinse Rijk.
Verbeterde rechtspraak en bestuur (benoeming van gouw-, zend- en paltsgraven, het houden van rijksdagen), bevorderde de materiële welvaart, zorgde vooral voor het onderwijs door stichting van scholen. Maakte zijn hof tot een middelpunt van cultuur (Alcuin, Emhard). Held van vele Middeleeuwse sagen en legenden.
II, de Kale (825-877), zoon van Lodewijk de Vrome, verkreeg 843 bij het verdrag van Verdun het W. deel van het Frankische Rijk en deelde bij het verdrag van Meersen (870) met zijn broeder Lodewijk de Duitser, Lotharingen. In 875 tot Rooms keizer gekroond.
de Dikke (839-888), Rooms keizer 881-887, koning van O.-Francië 876-887 en van Italië 879887, koning van het gehele Frankische rijk 885-887.
IV, de Schone (1322-1328), geb. 1294.
V, de Wijze (1364-1380), geb, 1337. 1356 rijksbestuurder voor zijn gevangen vader Jan de Goede, bedwong de Jacquerie (1357-1358), streed met succes tegen de Engelsen.
VI 11380-1422), geb. 1368. Werd 1392 krankzinnig. De strijd om het regentschap tussen Philips de Stoute van Bourgondië en Lodewijk van Orléans veroorzaakte langdurige burgertwisten.
VII (1422-1461), geb. 1403. Aanvankelijk traag en berustend in het feit, dat Engelsen en Bourgondiërs bijna zijn gehele rijk bezetten. Jeanne d’Arc gaf hem de impuls tot een energieke strijdvoering, waarbij hij de Bourgondiërs noopte tot vrede en de Engelsen uit Frankrijk verdreef (einde 100-jarige oorlog, 1453).
VIII (1483-1498), geb. 1470. Verwierf 1491 door huwelijk Bretagne, trok 1494 naar Italië en veroverde 1495 Napels, waaruit hij weer verdreven werd.
IX (1560-1574), geb. 1550. Richtte op aanstoken van zijn moeder Catharina de Medici de Parijse Bloedbruiloft (St. Bartholomeusnacht) aan.
X (1824-1830), geb. 1757, gest. 1836. Broeder van Lodewijk XVI en Lodewijk XVIII, die hij opvolgde. Heette tevoren Graaf van Artois. Week 1789 uit en werd het hoofd van een emigrantenleger. Regeerde zeer reactionnair; zijn beruchte Juli-ordonnantiën van 1830 veroorzaakten de Juli-revolutie en zijn verdrijving.
