XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 21-03-2017

Carl August Nielsen

betekenis & definitie

Carl August Nielsen (Sortelung 1865-Kopenhagen 1931) was een Deens componist die, uitgaande van het romantische idioom een zeer eigen stijl ontwikkelde. Naast Grieg, Sibelius en Gade was hij een belangrijke figuur in het Deense muziekleven in de 20e eeuw.

Nielsen groeide op in een arme, maar muzikale familie waarover hij later in Min fynske barndom (Mijn kinderjaren) liefdevol en literair bekwaam zou schrijven. Zijn muziek ontwikkelde zich aanvankelijk binnen het romantische idioom: revolutie in de kunst was volgens hem niet mogelijk. Zijn latere stijl werd gekenmerkt door een sterk ontwikkeld gevoel voor ordening en helderheid. Nielsens muziek is energiek en soms een enigzins melancholisch, zij toont verwantschap met Sibelius, maar dan zonder diens mystiek. In het ontroerende Søvnen (Slaap) voor koor en orkest (1903-04) is dit alles goed te horen.

Na de succesvolle première van zijn Eerste symfonie (1903), die nog duidelijke invloeden van Brahms vertoont, legde Nielsen zich op een persoonlijke manier toe op het karakteriseren van personen en gesteldheden. Pittige karakterschetsen zijn te vinden in zijn opera Saul og David (1901) en diens vrolijke tegenhanger Maskerade (1906), terwijl in zijn Tweede symfonie (1909) De fire temperamenten, de vier temperamenten worden weergegeven. Nielsen wist structuur aan te brengen in grote orkestwerken, maar tegelijkertijd was hij geïnteresseerd in het simpele volkslied. Gedeeltelijk samen met zijn vriend, de kerkmusicus Thomas Laub, bewerkte hij talloze populaire liedjes en hymnes voor gebruik thuis en in de kerk.

Oeuvre
6 symfonieën; 3 soloconcerten; toneelmuziek; 2 opera's; 16 koorwerken; liederen; kamermuziek voor diverse bezettingen, waaronder 10 pianowerken; 4 strijkkwartetten.